BOGDANI Maria

1880-1965

Tłumaczka.

Urodzona 10 stycznia 1880 w Broniszach koło Warszawy w rodzinie ziemiańskiej; córka Bolesława Moszczeńskiego, i Marii Kleofy Milewskiej. Od wczesnych lat interesowała się literaturą i historią Polski. Początkowo naukę pobierała w domu, gdzie uczyła się m.in. języka francuskiego. Około 1900 wyszła za mąż za Wiktora Bogdani (1876-1921), adwokata należącego do Krakowskiej Izby Adwokackiej; z którym miała córki: Reginę Bronisławę (1906-1981, po mężu Zakrzewską), Annę (ca 1910-) i Ewę (ca 1910-). Od 1911 działała aktywnie w Krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Dzieci (Krakowskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci) powołanym przez członków Uniwersytetu Ludowego i Komitetu Równouprawnienia Kobiet. W Towarzystwie współpracowała z propagatorkami i propagatorami idei nowego wychowania. Jako tłumaczka debiutowała w 1921 przekładem z języka angielskiego powieści fantastyczno-naukowej Herberta George’a Wellsa Cudowny gość. W latach dwudziestych tłumaczyła powieści z literatury francuskiej, angielskiej, hiszpańskiej i rosyjskiej. W czasie II wojny światowej mieszkała w Warszawie i wraz z całą rodziną pomagała Żydom; od 1940 do końca powstania warszawskiego, m.in. ukrywając znajomych w swoich mieszkaniu – żonę lekarza z Krakowa i żonę stołecznego literata. Po zakończeniu wojny nie kontynuowała działalności przekładowej. Zmarła 3 lutego 1965; pochowana w grobowcu rodzinnym na cmentarzu żbikowskim należącym do parafii Matki Boskiej Częstochowskiej w Żbikowie-Piastowie.

Lokalizacja archiwum tłumaczki nieznana.

TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA

1. H.G. Wells: Cudowny gość. Powieść. Przełożyła M. Bogdani. „Głos Narodu” 1921 nr 166-175; 177-182; 184-196; 199-200; 204-207. Wydanie osobne: Warszawa, Kraków: Głos Narodu 1921, 186 s. Wydanie następne: Warszawa: CM 2017, 146 s. Klasyka Literatury Angielskiej.

Tytuł oryginału: The wonderful visit. 

Na okładce z 1921: Arcydzieło literatury science-fiction.

2. J. Meirs i J.M. Darros: Tajemnica pociągu Nr. 13. [Powieść]. Przełożyła M. Bogdani. Warszawa, Kraków: J. Czernecki [1922], 236 s. 

Tytuł oryginału: Enigme du train 13.

3. J. Meirs i J.M. Darros: Ręka wśród nocy. [Powieść]. Przełożyła M. Bogdani. Warszawa, Kraków: J. Czernecki [1923], 166 s. 

Tytuł oryginału: Main dans la nuit.

4. P. Benoit: Koenigsmark. Powieść. Przekład autoryzowany M. Bogdaniowej. Rzeszów: W. Uzarski [1925], 321 s.

Tytuł oryginału: Koenigsmark.

5. R.M. Valle-Inclan: Sonaty wiosenna i letnia. [Powieść]. Przełożyła M. Bogdani. Rzeszów: W. Uzarski [1925], 232 s.

Tytuł oryginału: Sonata de primavera; Sonata de estío [cz. 1 i 2 tetralogii: Sonatas. Memorias del Marqués de Bradomín].

6. B. Lowndes: Koniec jej miodowego miesiąca. [Powieść]. Przełożyła z języka angielskiego M. Bogdani. Warszawa, Kraków: J. Czernecki [1925], 251 s.

Tytuł oryginału: The end of her honeymoon.

7. T. Dostojewski: Młodzik. Powieść w trzech częściach. [Przełożyli z oryginału M. Bogdaniowa i K. Błeszyński]. Warszawa: Rój 1929, 319 + 321 s.  Dzieła, seria 6, t. 1-2, 3-4. Wydania następne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, [2 t. w 1 wol.] 379 + 239 s. Z pism F. Dostojewskiego, 10-11; wstęp: H. Brzoza. Toruń: Algo 1992; pt. Młokos. Powieść. Przejrzał i poprawił Z. Podgórzec. London, Warszawa: Puls Publications 1993. Z dzieł Fiodora Dostojewskiego, 12. 

Tytuł oryginału: Podrostok.

8. W.A. Frost: Tajemnicze klejnoty. [Powieść]. T. 1-2. Przekład autoryzowany M. Bogdani. Warszawa: Biblioteka Groszowa [1929], 177+162 s. Biblioteka Groszowa, 669-670. Wydanie następne: Warszawa: Biblioteka Groszowa [1930]. Bezpłatne Premie Powieściowe dla Prenumeratorów „Unii”, 33-34.

Tytuł oryginału: The man between.

Powieść wcześniej drukowana w odcinkach w „Kurierze Zachodnim“ (Sosnowiec) 1928/1929.

9. A. Livinston: Wbrew oczywistości. Powieść. T. 1-2. Przełożyła M. Bogdani. Warszawa: Biblioteka Groszowa 1929, 184 +180 s. Biblioteka Groszowa, 700-701.

Tytuł oryginału: The guilty accuser.

10. W. Williams: Szpieg. Powieść. Przekład autoryzowany M. Bogdaniowej. Warszawa: Wydawnictwo Współczesne [1932], 253 s. Premie Powieściowe „Świata”.

Tytuł oryginału: Okewood of the secret service.

OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)

OMÓWIENIA

1. B. BOBROWSKA: Rzeczpospolita dziecięca. Wrocław 1962, passim.

2. M. BALCEREK: Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918-1939. Warszawa 1978, passim.

3. J. MAJCHROWSKI: Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa 1994, passim.

1880-1965

Traductrice.

Née le 10 janvier 1880 à Bronisze près de Varsovie dans une famille de propriétaires terriens, elle est la fille de Bolesław Moszczeński et de Maria Kleofa Milewska. Dès son plus jeune âge, elle s’intéresse à la littérature et à l’histoire de la Pologne. Elle commence son éducation à la maison où elle apprend, entre autres, la langue française. Vers 1900, elle épouse Wiktor Bogdani (1876-1921), un avocat, membre de la Chambre des avocats de Cracovie. De cette union naissent trois filles : Regina Bronisława (1906-1981, nom d’épouse : Zakrzewska), Anna (c.1910-) et Ewa (c.1910-). À partir de 1911, elle est active dans la Société cracovienne des Amis des enfants (Krakowskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci), créée par les membres de l’Université populaire (Uniwersytet Ludowy) et dans le Comité pour l’émancipation des femmes. Elle y collabore avec des propagateur(e)s des idées en faveur d’une éducation nouvelle. Elle fait ses débuts de traductrice en 1921, avec la traduction du roman de science-fiction d’Herbert George Wells The wonderful visit. Dans les années 20, elle traduit des romans français, anglais, espagnols et russes. Pendant la Seconde Guerre mondiale, elle vit à Varsovie. À partir de 1940 jusqu’à la fin de l’insurrection de Varsovie, avec toute sa famille, elle aide les Juifs ; par exemple elle cache dans son appartement la femme d’un médecin de Cracovie et celle d’un homme de lettres de Varsovie. Après la guerre, elle cesse de traduire. Elle meurt le 3 février 1965. Elle est enterrée dans le caveau familial au cimetière de la paroisse de Notre-Dame de Częstochowa à Żbików-Piastów.

La localisation des archives de la traductrice est inconnue.

БОГДАНИ Мария BOGDANI Maria

1880–1965

Переводчица.

Родилась 10 января 1880 в деревне Бронише [Bronisze] под Варшавой в помещичьей семье; дочь Болеслава Мошченского [Bolesław Moszczeński] и Марии Клеофы Милевской [Maria Kleofa Milewska]. С ранних лет  интересовалась литературой и историей Польши. Первоначальное образование получила дома, где выучила, в частности, французский язык. Около 1900 вышла замуж за Виктора Богдани [Wiktor Bogdani] (1876–1921), адвоката, члена Краковской коллегии адвокатов [Krakowska Izba Adwokacka]. У них родились дочери: Регина Бронислава [Regina Bronisława] (1906–1981, в браке Закжевская [Zakrzewska]), Анна [Anna] (ок. 1910-) и Эва [Ewа] (ок. 1910-). С 1911 активно участвовала в работе Краковского общества друзей детей [Krakowskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci], созданного членами Народного университета и Комитета женского равноправия [Uniwersytet Ludowy i Komitet Równouprawnienia Kobiet]. В обществе сотрудничала с популяризаторами идеи нового образования. Дебютировала в качестве переводчицы в 1921 c переводом с английского научно-фантастического романа Герберта Джорджа Уэллса [Herbert George Wells] Чудесное посещение (англ. The wonderful visit, польск. Cudowny gość). В двадцатые годы переводила французские, английские, испанские и русские романы. Во время Второй мировой войны жила в Варшаве, вместе со всей семьей помогала евреям; с 1940 и до конца Варшавского восстания, в частности, укрывала в своей квартире знакомых – жену врача из Кракова и жену варшавского литератора. После окончания войны не продолжила переводческую деятельность. Умерла 3 февраля 1965; похоронена в семейном склепе на Жбиковском кладбище [Cmentarz żbikowski] прихода Ченстоховской иконы Божией Матери [parafia Matki Boskiej Częstochowskiej] в Жбикове-Пястове [Żbików-Piastów].

Местонахождение архива переводчицы неизвестно.