PIETKIEWICZ Kazimierz

Urodził się w listopadzie 1861 w Kijowie w rodzinie ziemiańskiej;  syn Feliksa Pietkiewicza, adwokata, i Zofii z Lippomanów. Był młodszym bratem pisarza i publicysty Zygmunta Anastazego Pietkiewicza. Wykształcenie średnie zawodowe zdobył w szkole rzemieślniczej z kursem gimnazjalnym w Warszawie, prawdopodobnie w latach 1880-84. Od 1883 był związany z ruchem socjalistycznym. W 1894 był jednym z autorów programowej „Jednodniówki Robotnika” PPS, a następnie publikował w „Robotniku” (Robotnik) i „Przedświcie” (Przedświt) wiersze i obrazki prozą. W latach 1884-85 studiował w Akademii Przemysłowo-Technicznej (Akademia Przemysłowo-Techniczna), a następnie w Wyższej Szkole Przemysłowej w Krakowie (Wyższa Szkoła Przemysłowa), której nie ukończył. Od 1888 ponownie zamieszkał w Warszawie i podjął pracę jako technik. Współpracował w tym czasie z „Tygodnikiem Powszechnym” (Tygodnik Powszechny) jako publicysta. Aresztowany przez władze carskie w 1892 za działalność lewicową; zwolniony za kaucją, nadal znajdował się pod nadzorem policji. W 1895 przetłumaczył z ukraińskiego na polski pieśń rewolucyjną Ołeksandra Kołessa Pieśń wolnego ducha ( Шалїйте); z przekładu polskiego wiersz ten tłumaczono na inne języki. W 1895 został ponownie aresztowany i osadzony w Cytadeli warszawskiej, a w 1896 skazany na 8 lat zesłania na Syberię Wschodnią. Przez prawie rok przed zesłaniem w głąb Rosji był więziony w Butyrkach w Moskwie, po czym w 1897-1904 odbywał karę Wierchojańsku. Po powrocie przebywał najpierw w Irkucku, a od początku 1905 w Warszawie. Do lata 1905 był redaktorem „Łodzianina” (Łodzianin) i jednym z głównych publicystów tej gazety. W 1906 przeniósł się do Wilna, gdzie został członkiem Litewskiego Komitetu Robotniczego (Litewski Komitet Robotniczy) i redaktorem „Walki” (Walka). Aresztowany ponownie w 1907, został skazany na 4 lata katorgi i dożywotne osiedlenie na Syberii Wschodniej. Katorgę odbywał najpierw w Wilnie do 1911, a następnie w powiecie kireńskim w guberni irkuckiej i w Preobrażeńsku. Zwolniony z odbywania kary po rewolucji lutowej w Rosji, przebywał najpierw w Kijowie, a w 1922 powrócił do Warszawy. Podjął pracę w Głównym Urzędzie Statystycznym (Główny Urząd Statystyczny), wkrótce jednak przeszedł na emeryturę. Uczestniczył w pracach Stowarzyszenia Byłych Więźniów Politycznych (Stowarzyszenie Byłych Więźniów Politycznych), został prezesem Komisji Historyczno-Archiwalnej i wiceprezesem Warszawskiego Koła Stowarzyszenia, a w 1932 redaktorem organu Stowarzyszenia „Pod sztandarem rewolucji” (Pod sztandarem rewolucji). W latach 1923-32 publikował liczne wspomnienia wydarzeń sprzed 1904, a także współpracował z „Niepodległością” (Niepodległość). Pod koniec życia nauczył się języków litewskiego i łotewskiego. W latach 30. przełożył na język polski poemat Kristijonasa Donelaitisa Rok, wydany w Warszawie w 1933 z objaśnieniami tłumacza. Zmarł 30 października 1934 w Aninie pod Warszawą;  pochowany na Starych Powązkach.

Archiwum tłumacza nie zachowało się. 

TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA  NA JĘZYK POLSKI

1. Rok. Obrazy z życia chłopów XVIII wieku (blisko 200 lat temu) opowiedział Chrystjan Donalitius (Donelajtis, Duonełajtis, 1714-1780), z 5-go wydania litewskiego Szłapelisa przełożył [Kazimierz Pietkiewicz] K.P.. Warszawa 1933, 112 s. z ilustracjami. Wydanie następne pt. Rok. Państwowe Wydawnictwo Literatury Pięknej Litewskiej SRR. Wilno 1953. 

Tytuł oryginału: Metai.

OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)

SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE

1. J. GIRNIUS. W: Lietuvių enciklopedija. T. 22. Boston 1960.

2. J. KANCEWICZ. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 25 cz. 5. Wrocław 1981. 

OMÓWIENIA

1. J. KRZESŁAWSKI. „Gazeta Robotnicza” 1934 nr 203.

2. [J. KRZESŁAWSKI] J.Krz. W: Księga życiorysów działaczy ruchu rewolucyjnego w Polsce. T. 1. Warszawa 1939.