MLECZKO Stanisław

Kryptonim: S.M.

Tłumacz, krytyk literacki.

Urodzony 7 sierpnia 1851 w Osówce w powiecie konstantynowskim na Podlasiu w rodzinie ziemiańskiej; syn Kazimierza Mleczki, właściciela majątku Bugajów, i Wilhelminy z Wierusz-Kowalskich. Uczęszczał do szkół w Siedlcach i Warszawie, gdzie ukończył gimnazjum realne; następnie studiował w Instytucie Górniczym w Petersburgu (Санкт-Петербургский государственный горный университет) (Instytut Górniczy w Petersburgu (Санкт-Петербургский государственный горный университет) ). Podczas studiów zachorował (nerwobóle głowy) i przez 10 lat nie mógł pracować umysłowo. Leczył się w Styrii w Austrii. Mieszkał w Warszawie, a około 1905 w Wilnie. Jako tłumacz debiutował w 1885 fragmentem przekładu Iliady („Ateneum” t. 2) (Ateneum). Uzasadnienie teoretyczne zastosowanego wiersza zawarł w pracy Serce a heksametr. Równolegle zajmował się twórczością Juliusza Słowackiego („Odrodzenie” 1900, 1910) (Odrodzenie) i Stanisława Wyspiańskiego („Witeź” 1908) (Witeź). Okazjonalnie uprawiał krytykę literacką („Odrodzenie” 1910 (Odrodzenie), „Literatura i Sztuka” 1929 (Literatura i Sztuka), „Kronika Polski i Świata” 1939 (Kronika Polski i Świata). Zmarł 7 listopada 1943 w powiecie przemyskim. Miejsce pochowania nieznane. 

Lokalizacja archiwum tłumacza nieznana.

TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA

1. Homer: Iliada. Przełożył i objaśnił St. Mleczko. Warszawa: S. Lewental 1894, 525 s. Biblioteka Najcelniejszych Utworów Literatury Europejskiej. Literatura Grecka.

Tytuł oryginału: Iliás.

Recenzje i omówienia:

1. [b.a.]: Nowy przekład Iliady. „Ateneum” 1885 t. 2. [dotyczy fragmentu XVIII pieśni opublikowanego w czasopiśmie].

2. [A. DOBROWOLSKI] ad. „Tygodnik Ilustrowany” 1894 t. 2.

3. T. JESKE-CHOIŃSKI. „Gazeta Lwowska” 1895 nr 83.

Zawiera obszerny wstęp tłumacza. 

2. Homer: Odyseja. Przełożył polskim heksametrem St. Mleczko. Z przedmową St. F. Michalskiego. Z ilustracjami według J. Flaxmana. Warszawa:  Ultima Thule 1935, 308 s. Wydanie następne tamże 1937.

Tytuł oryginału: Odysseia.

Recenzje i omówienie:

1. J. BIRKENMAJER. „Rocznik Literackie 1934” wyd. 1935.

2. T. SINKO. „Nowa Książka” 1935 z. 6.

3. Z. SZMYDTOWA. „Pion” 1935 nr 29.

4. K. NIESPOREK: Ojczyzną Homera jest Ból. Wokół trzech Odysei Józefa Wittlina. „Scripta Classica” 2020 z. 17.

PRACE NAUKOWE DOTYCZĄCE LITERATUR, KTÓRYMI ZAJMOWAŁ SIĘ TŁUMACZ I KRYTYKA PRZEKŁADU

1. Serce a heksametr, czyli geneza metryki poetyckiej w związku z estetycznym kształceniem się języków, szczególnie polskiego. Warszawa: Księgarnia E. Wende i S-ka 1901, 305 s. 

Recenzje: 

1. M. MASSONIUS. „Tygodnik Ilustrowany” 1901 nr 37-38.

2. A. DROGOSZEWSKI: Filozofia rytmu. „Biblioteka Warszawska” 1902 t. 2.

3. A. DROGOSZEWSKI: Pochodzenie rytmu. „Prawda” 1902 nr 32-33.

OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)

SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE

1. Rocznik Naukowo-Literacko-Artystyczny (Encyklopedyczny) na Rok 1905.

2. J. ŁANOWSKI: W: Polski Słownik Biograficzny. T. 21 cz. 2. Wrocław: Ossolineum 1976. 

3. Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”. T. 15. Literatura pozytywizmu i Młodej Polski. Warszawa 1977.

4. [A. POLAKOWSKA] A.P. W: Dawni pisarze polscy. Od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. T. 1. Warszawa 2000.

OMÓWIENIE

M. GOLIAS: Polscy homerydzi i ich krytycy. „Prace Polonistyczne” 1963 nr 19.

1851-1943

Cryptonym: S.M.

Translator, literary critic.

Born into a landowning family on 7 August 1851 in Osówka in the Konstantynów district of the Podlasie region, then under Russian rule; son of Kazimierz Mleczko, owner of the Bugajów estate, and Wilhelmina, née Wierusz-Kowalska. He attended school in Siedlce and Warsaw, completing his secondary education in a grammar school. He then studied at the Saint Petersburg Mining Institute (Санкт-Петербургский государственный горный университет). He suffered ill health during his studies (migraines) and was unable to work in a white-collar job for ten years. He sought treatment in Styria, Austria, then lived in Warsaw before moving to Vilnius around 1905. He made his debut as a translator in 1885 with an excerpt of The Iliad (“Ateneum”, vol. 2). He presented the theoretical framework justifying his chosen meter in the essay Serce a heksametr [Heart and hexameter]. Around the same time, he analysed the works of Juliusz Słowacki (“Odrodzenie” 1900 and 1910) and Stanisław Wyspiański (“Witeź” 1908). He intermittently produced works of literary criticism (“Odrodzenie” 1910, “Literatura i Sztuka” 1929, and “Kronika Polski i Świata” 1939). He died on 7 November 1943 in the Przemysl district. The location of his grave is unknown.

The location of his archive is unknown.