MIŁASZEWSKI Stanisław

MIŁASZEWSKI Stanisław

1886-1944

Pseudonimy i kryptonimy: (m); m.; m; M.; s.m.; S.M.; St.; St.M.; – wspólnie z Janem Janiczkiem: Narcyz Kwiatek.

Poeta, dramatopisarz, tłumacz.

Urodzony 28 kwietnia 1886 w Warszawie; syn Józefata Miłaszewskiego, urzędnika rządu gubernialnego, i Cecylii z Żurkowskich. W 1894-1902 mieszkał we Włocławku, rodzinnym mieście matki, która po śmierci jego ojca wyszła za mąż za Maksymiliana Wahla, przedsiębiorcę i urzędnika. Po ukończeniu prywatnej szkoły realnej Aleksandra Dmochowskiego w Warszawie w 1903 studiował filozofię, historię, historię sztuki i literatury na uniwersytetach: Uniwersytet w Liège w Belgii (1904-05), na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) (Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego) w Krakowie (1904-06), na Uniwersytecie Lwowskim (Uniwersytet Lwowski) (1907-08) oraz  w Monachium (1909), Rzymie (1910) i Paryżu (1912-13). Znajomość języków obcych (rosyjskiego, francuskiego, niemieckiego) wyniósł ze szkoły realnej  i pogłębiał ją w trakcie studiów za granicą. Prawdopodobnie podczas pobytu w Monachium przyswoił także język szwedzki. Jako poeta debiutował w 1907 wierszem pt. Sonet, ogłoszonym w lwowskim tygodniku Nasz Kraj (t. 3 nr 8). W 1911 wydał pierwszy tom poezji Gest wewnętrzny, w którym znalazły się tłumaczenia wierszy: Jeana Arthura Rimbauda, Mikołaja Niekrasowa i Jeana Moréasa, będące prawdopodobnie jego debiutem translatorskim. Przekładał utwory poetyckie, dramaty i powieści z języków: francuskiego, niemieckiego, rosyjskiego i szwedzkiego. Wiersze, przekłady, artykuły oraz recenzje literackie i teatralne publikował m.in. w „Echu Literacko-Artystycznym” (Echo Literacko-Artystyczne) (1911-14), „Museionie” (Museion) (1911, 1913), „Gazecie Warszawskiej” (Gazeta Warszawska) (1913-14). W 1914 ożenił się z Wandą Jentysówną, późniejszą powieściopisarką. W czasie I wojny światowej służył ochotniczo w II Brygadzie Legionów Polskich. W 1918-23 był referentem teatralnym w Ministerstwie Sztuki i Kultury (następnie w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego). Od 1920 należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP) (Związek Zawodowy Literatów Polskich), był członkiem Zarządu w Warszawie. W 1920 kierował działem „Życie teatru” w „Nowym Przeglądzie Literatury i Sztuki” (Nowy Przegląd Literatury i Sztuki), w 1921-23 był redaktorem wydawnictwa Książki Ciekawe, a w 1923-27 redagował wraz z Wiktorem Brumerem miesięcznik Życie Teatru. W roli krytyka literackiego i teatralnego oraz felietonisty współpracował m.in. z czasopismami Tygodnik Ilustrowany (1919-27), Kurier Warszawski (od 1920; w 1920-21 stałe recenzje teatralne), Bluszcz (1921-24), Rzeczpospolita (1921-22, 1927-31), Myśl Narodowa (1925-36), Gazeta Warszawska (1927-35), Polska (1930), Podbipięta (1936-37). Pracował także jako kierownik literacki Teatru Rozmaitości (Teatr Rozmaitości) (1923), Warszawskich Teatrów Miejskich (Warszawskie Teatry Miejskie) (1923-24) oraz Teatru Narodowego w Warszawie (Teatr Narodowy w Warszawie) (1924-26). Należał do Polskiego PEN Clubu (Polski PEN Club). W 1935 za wybitną twórczość literacką otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury (PAL). Od 1937 był prezesem Zjednoczenia Polskich Pisarzy Katolickich (Zjednoczenie Polskich Pisarzy Katolickich). W 1938 został senatorem RP z mianowania (pracował w Komisji Oświatowej) (Komisja Oświatowa RP). Podczas kampanii wrześniowej 1939 prowadził wraz z żoną kronikę wydarzeń w oblężonej Warszawie,  (rękopis pod koniec 1943 został ukryty w parku dworskim koło Lublina, dotychczas nie odnaleziony). W okresie okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie. Uczestniczył w konspiracyjnym życiu literackim, m.in. działał w podziemnym PEN Clubie, jako pomocnik Delegatury Rządu Polskiego (Delegatura Rządu Polskiego) organizował pomoc dla literatów. Zginął wraz z żoną 10 sierpnia 1944 pod gruzami kamienicy przy ul. Focha (obecnie Moliera), gdzie mieszkał i prowadził punkt werbunkowy do powstania; pochowany w kwaterze powstańczej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. 

Archiwum tłumacza uległo zniszczeniu podczas powstania warszawskiego.

TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA

1. A. Rimbaud: W piekle. Tłumaczył S. Miłaszewski. „Echo Literacko-Artystyczne” 1914 nr 23/24 s. 15-24; 1915 nr 1 s. 21-30. Wydanie osobne całości: Warszawa: nakładem „Echa Literackiego” 1915. 

Tytuł oryginału: Une saison en enfer.

Wydanie osobne w 100 egzemplarzach.

2. W. Heidenstam: Epopeja rycerska. (Carolinerna). Przekład S. Miłaszewskiego. Okładkę wykonał A. Słonimski. Warszawa: Nakładem tłumacza. Skład główny w księgarni Gebethnera i Wolffa 1917, 327 s.

Tytuł oryginału: Karolinerna.

Recenzja:

W. ROGOWICZ: Szwedzka epopea [!] rycerska. „Bluszcz” 1917 nr 48. 

3. P. Raynal: Pan swego serca. Dramat w 3 aktach. Przekład S. Miłaszewski. Wystawienie: Reżyseria: A. Węgierko. Warszawa, Teatr Mały 1924.

Tytuł oryginału: Le Maȋtre de son coeur.

4. J. Zorrilla: Don Juan Tenorio. Dramat fantastyczny w 7 aktach. Przekład wolny S. Miłaszewski. Wystawienie: Reżyseria: E. Chaberski.  Warszawa, Teatr Narodowy 1924. Wydanie: Warszawa: Gebethner i Wolff 1925, 191 s.

Tytuł oryginału: Don Juan di Tenorio.

Wystawienia następne zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl/

Recenzje i wywiady: 

1. J. LECHOŃ. „Wiadomości Literackie” 1924 nr 47.

2. [J. WASOWSKI] IXION: Arcydzieło przekładu. „Don Juan” Zorilli i Miłaszewskiego. „Wiadomości Literackie” 1924 nr 49.

3. M. LIMANOWSKI: Tekst Don Juana w spolszczeniu Miłaszewskiego. „Ilustracja” 1925 nr 9. 

4. Cz. JANKOWSKI: Cztery przekłady. „Słowo”, Wilno 1926 nr 44.

5. M. Arcybaszew: Miliony. Powieść. Przełożył [S. Miłaszewski] St. M. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych [ca 1930], 190 s. Książki Ciekawe, 36.

Tytuł oryginału: Milliony.

6. A. Tołstoj: Car Iwan Groźny. Tragedia w 5 aktach. Przekład wolny S. Miłaszewskiego. Wystawienie: Inscenizacja i reżyseria: K. Borowski. Warszawa, Teatr Narodowy 1932.

Tytuł oryginału: Smert’ Ioanna Groznogo.

Recenzje: 

1. W. BRUMER: Premiera w Teatrze Narodowym. „Kurier Poranny” 1932 nr 285.

2. [W.J. CHWALEWIK] W.C.: Dramat Aleksego Tołstoja w przekładzie S. Miłaszewskiego. „Myśl Narodowa” 1932 nr 45.

3. A. GRZYMAŁA-SIEDLECKI. „Kurier Warszawski” 1932 nr 282 (wyd. wieczorne).

4. A. SŁONIMSKI. „Wiadomości Literackie” 1932 nr 45.

Wystawienia następne zob. na stronie internetowej www.sowiniec.nazwa.pl

7. C. Delavigne: Ludwik XI. Tragedia w 5 aktach. Przekład wolny S. Miłaszewskiego. Wystawienie: Inscenizacja i reżyseria: K. Borowski. Warszawa, Teatr Narodowy 1934.

Tytuł oryginału: Louis XI.

8. F. Schiller: Maria Stuart. Tragedia w 5 aktach (7 obrazach). Przekład wolny S. Miłaszewski. Wystawienie: Inscenizacja i reżyseria: K. Borowski. Warszawa, Teatr Narodowy 1934. 

Tytuł oryginału: Maria Stuart.

Wywiad:

U tłumacza „Marii Stuart”. Rozmowa druga ze Stanisławem Miłaszewskim. [Rozmowę przeprowadził St. Brochwicz]. „Rodzina Polska” 1934 nr 3. 

9. J. Moréas: Obłoki. Przekład: S. Miłaszewski. [Muzyka:] E. Świeżawski. [b.m.]: [b.d.], 1 s. [partytura na głos i fortepian]. 

Wydanie łączne z: E. Świeżawski: [Dwie pieśni na głos i fortepian]. [b.m.]: [b.d.], 2 s.

Tytuł oryginału: Les nuages.

PRZEKŁADY NIEOPUBLIKOWANE WRAZ Z LOKALIZACJĄ

1. W. Heidenstam: Epopeja rycerska. T. 2. [Powstanie ante 1939].

Tytuł oryginału: Karolinerna.

Informacja o powstaniu przekładu za S. Miłaszewski: Wspominany. T. 2. Poznań 1939. Rękopis przekładu zaginął podczas wojny.

2. Współcześni francuscy poeci katoliccy. [Powstanie ante 1939].

Informacja o powstaniu przekładu za S. Miłaszewski: Wspominany. T. 2. Poznań 1939. Rękopis przekładu zaginął podczas wojny.

PRACE DOTYCZĄCE PRZEKŁADU ORAZ LITERATUR, KTÓRYMI ZAJMOWAŁ SIĘ TŁUMACZ I KRYTYKA PRZEKŁADU

1. Epopea rycerska Szwecji. „Kurier Warszawski” 1916 nr 328.

2. Utylitarny nad-człowiek. (Bernard Shaw jako autora „Cezara i Kleopatry”). „Tygodnik Ilustrowany” 1921 nr 13.

3. Przekład polski książki Karola Hagemanna „Aktor i sztuka aktorska”. „Scena Polska” 1924 nr 1.

4. Język polski czy obcy? Dalsze głosy w ankiecie „ABC” o dublażu filmów. „ABC” 1934 nr 325.

OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)

TŁUMACZ O SOBIE:

1. S. MIŁASZEWSKI: Rozmowa pierwsza. Rozmowę przeprowadził St. Brochwicz. „Rodzina Polska” 1934 nr 2.

2. S. MIŁASZEWSKI: Wspominamy. [T. 2]. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1939, 194 s. Jasne książki. 

SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE

1. S. ŁOZA: Czy wiesz, kto to jest. Warszawa 1938.

2. Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.

3. Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965. Warszawa 1973.

4. A. HUTNIKIEWICZ. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 21 cz. 2. Wrocław 1976.

5. Sz. GĄSSOWSKI. W: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa 2000.

OMÓWIENIA 

1. J. BRZĘKOWSKI: U Stanisława Miłaszewskiego. „Kurier Literacko-Naukowy” 1926 nr 3.

2. J. REMBIELIŃSKI: Stanisław Miłaszewski. „Myśl Narodowa” 1929 nr 41. 

3. Cz. PILICHOWSKI: Poeta gestu wewnętrznego. Próba syntezy twórczości. „Głos” 1935 nr 5. 

4. S. LAM: Życie wśród wielu. Warszawa 1968.

5. S. MIŁASZEWSKI: Poezje. Wstęp, wybór i opracowanie tekstu A. Czabanowska-Wróbel. Kraków 2008.

MIŁASZEWSKI Stanisław

1886-1944

Pseudonyms and cryptonyms: (m); m.; m; M.; s.m.; S.M.; St.; St.M.; – with Jan Janiczek: Narcyz Kwiatek.

Poet, playwright, translator.

Born on 28 April 1886 in Russian-ruled Warsaw; son of the regional state administrator Józefat Miłaszewski and Cecylia, née Żurkowska. Between 1894 and 1902, he lived in his mother’s hometown Włocławek. Following his father’s death, his mother married the businessman and administrator Maksymilian Wahl. After completing his education at the private Aleksander Dmochowski secondary school in Warsaw in 1903, he studied philosophy, history, art history and literature at the University of Liège in Belgium (1904/05), the Faculty of Philosophy at the Jagiellonian University in Krakow (1904-06), the University of Lwów (Lviv, 1907/08), as well as in Munich (1909), Rome (1910) and Paris (1912/13). He developed his knowledge of foreign languages while at secondary school, gaining further expertise during his studies abroad.  It was most probably during his time in Munich that he acquired knowledge of Swedish. He made his debut as a poet in 1907 with the poem Sonet that appeared in the Lwów-based weekly “Nasz Kraj” (vol. 3, no. 8). He published his first volume of poetry, Gest wewnętrzny [Internal Gesture] in 1911. It included translations of poems by Jean Arthur Rimbaud, Nikolai Nekrasov and Jean Moréas, thus probably marking his debut as a translator. He also translated poetry, plays and novels from French, German, Russian and Swedish. His own poems, translations, articles, and literary and theatre reviews appeared in periodicals including “Echo Literacko-Artystycze” (1911-14), “Museion” (1911 and 1913), and “Gazeta Warszawska” (1913-14). In 1914, he married the future novelist Wanda Jentysówna. During World War I, he volunteered for the 2nd Brigade of the Polish Legion. Between 1918 and 1923, he was an official for theatre at the Ministry of Arts and Culture (later the Ministry of Religious Affairs and Public Education). In 1920, he joined the Polish Writers’ Trade Union (ZZLP), later serving on its Board in Warsaw. In 1920, he was head of the “Życie teatru” (Stage life) section of the literary and arts periodical “Nowy Przegląd Literatury i Sztuki”, while in 1921-23 he was editor at the publishing house Książki Ciekawe, before serving with Wiktor Brumer as co-editor of the theatre monthly “Życie Teatru” between 1923 and 1927. He contributed as a literary and theatre critic, and as a columnist, to various newspapers and magazines, including “Tygodnik Ilustrowany” (1919-27), “Kurier Warszawski” (from 1920; publishing regular theatre reviews in 1920-21), “Bluszcz” (1921-24), “Rzeczpospolita” (1921-22 and 1927-31), “Myśl Narodowa” (1925-36), “Gazeta Warszawska” (1927-35), “Polska” (1930), and “Podbipięta” (1936-37). He was also literary director at the Rozmaitości (Variety) Theatre (1923), Warsaw Municipal Theatres (Warszawskie Teatry Miejskie, 1923-24) and the National (Narodowy) Theatre in Warsaw (1924-26). He was a member of the Polish PEN Club. In 1935, he was awarded the Golden Laurel Prize of the Polish Academy of Literature (PAL) in recognition of his literary work. From 1937, he served as the chair of the Union of Polish Catholic Writers (Zjednoczenie Polskich Pisarzy Katolickich). In 1938, he was nominated to be a senator of the Polish Republic, working in the Education Commission. During the September campaign of 1939, he and his wife kept a weekly chronicle of events in besieged Warsaw (the manuscript was hidden in late 1943 in the garden of a noble estate near Lublin and has not been retrieved to this day). He remained in Warsaw throughout the German occupation. He was involved in underground literary life, including the underground PEN Club and serving as an assistant to the Government Delegation for Poland, supporting efforts to secure aid for writers. He and his wife were killed on 10 August 1944 as the house where they lived on Focha Street (now Moliera) was destroyed. This property also provided a recruitment point for fighters involved in the 1944 Warsaw Uprising. He is buried in the uprising section of the Powązki Military Cemetery. 

The author’s archive was destroyed during the Warsaw Uprising.

MIŁASZEWSKI Stanisław

1886-1944

Seudónimos y criptónimos: (m); m.; m; M.; s.m.; S.M.; St.; St.M.; Conjuntamente con Jan Janiczek: Narcyz Kwiatek.

Poeta, dramaturgo, traductor.

Nació el 28 de abril de 1886 en Varsovia, hijo de Józefat Miłaszewski ─funcionario provincial─ y de Cecylia, de soltera Żurkowska. En los años 1894-1902 vivió en Włocławek, ciudad de su madre, que tras la muerte de su primer esposo, se casó con  el empresario y funcionario Maksymilian Wahl. Después de terminar en 1903 la educación secundaria en la escuela de Aleksander Dmochowski en Varsovia, estudió filosofía, historia, historia del arte y literatura en las universidades de Lieja en Bélgica (1904-05), en la Facultad de Filosofía de la Universidad Jaguelónica de Cracovia (1904-06), en la Universidad de Lwów (actualmente Lviv/Ucrania) (1907-08) y en: Múnich (1909), Roma (1910) y París (1912-13). Todavía en la escuela aprendió idiomas (ruso, francés, alemán), en cuyo conocimiento profundizó durante los estudios en el extranjero. Posiblemente aprendió sueco durante su estancia en Múnich. Debutó como poeta en 1907 publicando el poema titulado „Soneto” en el semanario de Lwów Nasz Kraj (tomo 3 núm. 8). En 1911 publicó su primer tomo de poemas Gesto interior [Gest wewnętrzny], que incluía las traducciones de poemas de Jean Arthur Rimbaud, Nikolái Nekrásov y Jean Moréas (probablemente este fuera su debut como traductor). Tradujo poemas, dramas y novelas del francés, alemán, ruso y sueco, publicando sus traducciones, así como poemas, artículos y reseñas tanto de representaciones teatrales como de literatura, entre otros, en Echo Literacko-Artystyczne (1911-14), Museion (1911, 1913) y Gazeta Warszawska (1913-14). En 1914 se casó con Wanda  Jentys, novelista. Durante la Primera Guerra Mundial se alistó como voluntario en la  2ª Brigada de las Legiones Polacas. En los años 1918-23 fue funcionario encargado de los teatros en el Ministerio de Arte y Cultura (más tarde en el Ministerio de Religión y Educación). A partir de 1920 fue miembro de la Asociación Profesional de Escritores Polacos (ZZLP), llegando a ser miembro del Consejo. En 1920 dirigió la sección  „Vida de Teatro” [„Życie teatru”] en Nowy Przegląd Literatury i Sztuki, en los años 1921-23 fue redactor de la editorial Książki Ciekawe, y en los años  1923-27, editó con  Wiktor Brumer la revista mensual Życie Teatru. Colaboró, entre otros, con las revistas Tygodnik Ilustrowany (1919-27), Kurier Warszawski (a partir de 1920; en los años 1920-21 escribiendo reseñas teatrales fijas), Bluszcz (1921-24), Rzeczpospolita (1921-22, 1927-31), Myśl Narodowa (1925-36), Gazeta Warszawska (1927-35), Polska (1930), Podbipięta (1936-37), también publicando críticas literarias y teatrales así como artículos de opinión. Fue director literario de los teatros de Varsovia: Teatr Rozmaitości (1923), Warszawskie Teatry Miejskie (1923-24) y Teatr Narodowy (1924-26). Fue miembro del PEN Club polaco. En 1935 recibió el Laurel de Oro de la Academia Polaca de Conocimiento (PAL) por su labor literaria. A partir de 1937 fue presidente de la Unión de Escritores Católicos Polacos. En 1938 fue nombrado senador (por su trabajo en la Comisión de Educación). Durante la invasión alemana de Polonia, en septiembre de 1939, escribió junto con su esposa la crónica de los sucesos en la Varsovia ocupada,  cuyo manuscrito fue escondido a finales de 1943 en el parque de un palacio cercano a Lublin y aún no ha sido encontrado. Siguió viviendo en Varsovia durante la ocupación, participando en la vida literaria clandestina. Entre otros colaboraba con el PEN Club clandestino y era delegado de gobierno encargado de llevar ayuda a los literatos. Murió junto con su esposa el 10 de agosto de 1944 al derrumbarse la casa de la calle Foch (actualmente Molière), donde residía y llevaba un punto de alistamiento para el Levantamiento de Varsovia. Está enterrado en la sepultura de los insurgentes en el Cementerio Militar de Varsovia. El archivo del traductor fue destruido durante el Levantamiento de Varsovia.

MIŁASZEWSKI Stanisław

1886-1944

Pseudonyme und Kryptonyme: (m); m.; m; M.; s.m.; S.M.; St.; St.M.; gemeinsam mit Jan Janiczek: Narcyz Kwiatek.

Dichter, Dramatiker, Übersetzer.

Geboren am 28. April 1886 in Warschau; Sohn von Józefat Miłaszewski, Beamter der Gouvernementsregierung, und Cecylia, geborene Żurkowska. 1894-1902 lebte er in Włocławek, der Heimatstadt der Mutter, die nach dem Tod seines Vaters den Unternehmer und Beamten Maksymilian Wahl heiratete. Nach dem Abschluss der privaten Realschule von Aleksander Dmochowski in Warschau 1903 studierte er Philosophie, Geschichte, Kunst- und Literaturgeschichte an der Universität Lüttich (1904-05), an der Philosophischen Fakultät der Jagiellonen-Universität [Uniwersytet Jagielloński] in Krakau (1904-06), an der Universität Lemberg (heute Lviv, Ukraine) (1907-08) sowie in München (1909), Rom (1910) und Paris (1912-13). Seine Fremdsprachenkenntnisse (Russisch, Französisch, Deutsch) erwarb er in der Realschule und vertiefte sie während seiner Studienaufenthalte im Ausland. Während seines Münchner Aufenthalts lernte er vermutlich auch Schwedisch. Als Dichter debütierte er 1907 mit dem Gedicht Sonett [Sonet], das er in der Lemberger Wochenzeitung „Nasz Kraj“ (Bd. 3, Nr. 8) veröffentlichte. 1911 publizierte er den ersten Gedichtband, Innere Geste [Gest wewnętrzny], der Gedichtübersetzungen (Jean Arthur Rimbaud, Nikolai Nekrassow und Jean Moréas) enthielt, was wahrscheinlich sein Debüt als Übersetzer war. Er übertrug lyrische Werke, Dramen und Romane aus dem Französischen, Deutschen, Russischen und Schwedischen. Er veröffentlichte u. a. Gedichte, Übersetzungen, Artikel sowie Literatur- und Theaterrezensionen in „Echo Literacko-Artystyczne“ (1911-14), „Museion“ (1911, 1913) und „Gazeta Warszawska“ (1913-14). 1914 heiratete er die spätere Romanautorin Wanda Jentysówna. Während des Ersten Weltkrieges diente er als Freiwilliger in der Zweiten Brigade der Polnischen Legionen. 1918-23 war er Theaterreferent im Ministerium für Kunst und Kultur [Ministerstwo Sztuki i Kultury] (später im Ministerium für Religiöse Angelegenheiten und öffentliches Schulwesen [Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego]). Ab 1920 gehörte er dem Berufsverband der Polnischen Schriftsteller [Związek Zawodowy Literatów Polskich] an und war Mitglied des Warschauer Vorstandes. 1920 leitete er den Theaterteil („Życie teatru“) der Zeitschrift „Nowy Przegląd Literatury i Sztuki“, 1921-23 war er Redakteur des Verlags Książki Ciekawe und 1923-27 gab er zusammen mit Wiktor Brumer die Monatszeitschrift „Życie Teatru“ heraus. Als Literatur- und Theaterkritiker sowie Feuilletonist publizierte er u. a. in den Zeitungen und Zeitschriften „Tygodnik Ilustrowany“ (1919-27), „Kurier Warszawski“ (ab 1920; 1920-21 als fester Theaterrezensent), „Bluszcz“ (1921-24), „Rzeczpospolita“ (1921-22, 1927-31), „Myśl Narodowa“ (1925-36), „Gazeta Warszawska“ (1927-35), „Polska“ (1930) und „Podbipięta“ (1936-37). Darüber hinaus arbeitete er als literarischer Leiter des Varietätentheaters [Teatr Rozmaitości] (1923), der Warschauer Stadttheater [Warszawskie Teatry Miejskie] (1923-24) und des Nationaltheaters [Teatr Narodowy] in Warschau (1924-26). Er gehörte dem Polnischen PEN-Club an. 1935 erhielt er den Goldenen Lorbeer der Polnischen Literaturakademie [Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury] für sein herausragendes literarisches Werk. Ab 1937 war er Vorsitzender der Vereinigung der Polnischen Katholischen Schriftsteller [Zjednoczenie Polskich Pisarzy Katolickich]. 1938 wurde er zum Senator der Republik Polen ernannt (er war Mitglied des Bildungsausschusses). Während des Septemberfeldzuges zur Verteidigung Polens 1939 hielt er zusammen mit seiner Frau die Ereignisse im belagerten Warschau in einer Chronik fest (das Manuskript wurde Ende 1943 in einem Gutspark bei Lublin versteckt, später jedoch nicht wieder aufgefunden). Die deutsche Besatzungszeit verbrachte er in Warschau. Er nahm am konspirativen literarischen Leben teil, so war er u. a. im PEN-Club im Untergrund aktiv, als Mitarbeiter der Delegatur der Polnischen Regierung [Delegatura Rządu Polskiego] organisierte er Hilfe für Schriftsteller. Er starb zusammen mit seiner Frau am 10. August 1944 unter den Trümmern seines Wohnhauses in der ul. Focha (heute ul. Moliera), wo er für die Aufständischen eine Rekrutierungsstelle leitete; begraben in der Abteilung der Aufständischen auf dem Militärfriedhof Powązki [Cmentarz Wojskowy na Powązkach].

Das Archiv des Übersetzers wurde während des Warschauer Aufstandes vernichtet.

МИЛАШЕВСКИЙ Станислав MIŁASZEWSKI Stanisław

1886-1944

Псевдонимы и криптонимы: (m); m.; m; M.; s.m.; S.M.; St.; St.M.; – вместе с Яном Яничеком [Jan Janiczek]: Narcyz Kwiatek.

Поэт, драматург, переводчик.

Родился 28 апреля 1886 в Варшаве; сын Юзефата Милашевского [Józefat Miłaszewski], чиновника губернского управления, и Цецилии, урожденной Журковской [Cecylia z Żurkowskich]. С 1894 по 1902 жил во Влоцлавеке [Włocławek], родном городе своей матери, которая после смерти отца вышла замуж за Максимилиана Вала [Maksymilian Wahl], предпринимателя и чиновника. После окончания в 1903 частного реального училища Александра Дмоховского [szkoła realna Aleksandra Dmochowskiego] в Варшаве изучал философию, историю, историю искусств и литературу в университетах: в Льеже [Liège] в Бельгии (1904-05), на философском факультете Ягеллонского университета [Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego] в Кракове (1904-06), во Львовском университете [Uniwersytet Lwowski] (1907-08), а также в Мюнхене (1909), Риме (1910) и Париже (1912-13). Знание иностранных языков (русского, французского, немецкого) получил в реальном училище и углубил во время обучения за границей. Вероятно, во время пребывания в Мюнхене выучил шведский язык. Как поэт дебютировал в 1907 стихотворением Sonet [Сонет], вышедшим во львовском еженедельнике „Nasz Kraj” (т. 3, № 8). В 1911 издал первый том поэзии Gest wewnętrzny [Внутренний жест], в который вошли переводы стихотворений Жана Артюра Рембо [Jean Arthur Rimbaud], Николая Некрасова и Жана Мореаса [Jean Moréas], что, вероятно, стало его переводческим дебютом. Переводил поэзию, пьесы и романы с французского, немецкого, русского и шведского языков. Публиковал стихи, переводы, статьи, литературные и театральные рецензии, в частности, в изданиях „Echo Literacko-Artystyczne” (1911-14), „Museion” (1911, 1913), „Gazeta Warszawska” (1913-14). В 1914 женился на Ванде Ентис [Wanda Jentysówna], впоследствии романистки. Во время Первой мировой войны служил добровольцем во Второй бригаде польских легионов [II Brygada Legionów Polskich]. В 1918-23 был театральным референтом в Министерстве искусства и культуры [Ministerstwo Sztuki i Kultury] (позднее - в Министерстве религиозных культов и народного просвещения [Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego]). С 1920 состоял в Профессиональном союзе польских писателей [Związek Zawodowy Literatów Polskich] (ZZLP), был членом правления в Варшаве. В 1920 возглавил отдел „Życie teatru” [«Жизнь театра»] в издании „Nowy Przegląd Literatury i Sztuki”; в 1921-23 был редактором издательства Książki Ciekawe; в 1923-27 вместе с Виктором Брумером [Wiktor Brumer] редактировал ежемесячник „Życie Teatru”. В роли литературного и театрального критика, а также фельетониста, сотрудничал, среди прочего, с журналами „Tygodnik Ilustrowany” (1919-27), „Kurier Warszawski” (с 1920; в 1920-21 регулярные театральные рецензии), „Bluszcz” (1921-24), „Rzeczpospolita” (1921-22, 1927-31), „Myśl Narodowa” (1925-36), „Gazeta Warszawska” (1927-35), „Polska” (1930), „Podbipięta” (1936-37). Также работал заведующим литературной частью в Разнообразном театре [Teatr Rozmaitości] (1923), Варшавских городских театрах [Warszawskie Teatry Miejskie] (1923-24) и Национальном театре [Teatr Narodowy] в Варшаве (1924-26). Состоял в Польском ПЕН-клубе [Polski PEN Club]. В 1935 был награжден Золотым Академическим лавром [Złoty Wawrzyn Akademicki] Польской академии литературы [Polska Akademia Literatury] за выдающуюся деятельность в области литературы.  С 1937 был президентом Союза польских католических писателей [Zjednoczenie Polskich Pisarzy Katolickich]. В 1938 стал сенатором Польской Республики по назначению (работал в Комиccии по вопросам просвещения [Komisja Oświatowa]). Во время польской кампании в 1939 вместе с женой вел хронику событий в осажденной Варшаве (рукопись была спрятана в усадебном парке под Люблином в конце 1943, до сих пор не обнаружена). Во время немецкой оккупации продолжал жить в Варшаве. Участвовал в конспиративной деятельности литераторов, в частности, в подпольном ПЕН-клубе, а в качестве помощника Делегатуры Правительства Польши [Delegatura Rządu Polskiego] организовывал поддержку писателей. Погиб вместе с женой 10 августа 1944 под обломками дома на улице Фоха [ul. Focha] (ныне Мольера [ul. Moliera]), где жил и руководил пунктом вербовки участников восстания; похоронен в квартале повстанцев на Воинском кладбище Повонзки [Cmentarz Wojskowy na Powązkach]. 

Архив переводчика был уничтожен во время Варшавского восстания.