- /
- Osoby
- /
- KWIATKOWSKI Remigiusz Erazm
KWIATKOWSKI Remigiusz Erazm
KWIATKOWSKI Remigiusz Erazm 1884-1961
Pseudonimy i kryptonimy: Ajax; K.; r.; R.K.; R. KW.; Rem.K.; Remy; Remigiusz K.; Remigiusz Kw.
Poeta, tłumacz, publicysta.
Urodzony 3 czerwca 1884 w Warszawie; syn Stanisława Kwiatkowskiego, urzędnika kolejowego, i Scholastyki ze Zdanowiczów. Naukę pobierał w VI Gimnazjum filologicznym w Warszawie (VI Gimnazjum filologiczne w Warszawie). Po maturze w 1902 studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim (UW) (Uniwersytet Warszawski). W tym czasie rozpoczął twórczość poetycką, debiutując w 1904 wierszem Tam płyńmy, kędy jasny ląd na łamach „Wędrowca” (Wędrowiec) (nr 11; podpisany Remigiusz Kw.). Wiersze i artykuły drukował odtąd m.in. w „Wędrowcu” (1904, 1906), „Świecie” (Świat) (1905, 1907-08), „Tygodniku Ilustrowanym” (Tygodnik Ilustrowany) (1905-08; w 1905-06 sekretarz redakcji). Angażował się w działalność społeczno-polityczną; był członkiem tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Zet” (Związek Młodzieży Polskiej „Zet”) (od 1902), delegatem do zarządu Bratniej Pomocy (Bratnia Pomoc). W 1903 za nielegalną działalność został uwięziony na Pawiaku. W 1905 jako członek Komitetu Walki o Szkołę Polską (Komitet Walki o Szkołę Polską) uczestniczył w tajnym nauczaniu i organizował strajki szkolne. W 1906 założył i redagował tygodnik dla młodzieży Zarzewie. W związku z tą aktywnością był relegowany z UW i zesłany w głąb Rosji bez prawa powrotu do Królestwa Polskiego. Jeszcze w czasie studiów zainteresował się pracą translatorską; jako tłumacz debiutował w 1906 na łamach „Tygodnika Ilustrowanego” przekładem wiersza Samo Tomášika Hej Słowianie, hej Słowianie!... (cykl: Z antologii słowackiej, nr 30) i opowiadania norweskiego Potężna orlica Jonasa Lie (nr 33). W 1907 nawiązał współpracę z wydawnictwem Michała Arcta (Wydawnictwo Michała Arcta), gdzie opublikował kilka zeszytów monograficznych poświęconych syntezom poszczególnych literatur Wschodu. Równolegle ogłaszał artykuły o historii społeczno-politycznej tych regionów w „Tygodniku Ilustrowanym”. W 1908 zamieszkał w Moskwie, gdzie podjął studia na orientalistyce w Instytucie Języków Wschodnich (Instytut Języków Wschodnich). Został członkiem stowarzyszenia Dom Polski, propagując kulturę i literaturę polską oraz wspierając wiele inicjatyw na rzecz spraw polskich i społeczności zamieszkujących ziemie polskie. Przełożył na rosyjski reportaże Władysława Reymonta o unitach Chełmszczyzny, by w postaci broszury mogły być rozesłane wszystkim posłom Dumy (co dzięki wsparciu Józefa Eberta nastąpiło w 1912). W 1908-12 odbył wiele podróży, m.in. do Persji, Turcji, Japonii, Francji, zwiedził także Rosję. Korespondencje publikował w prasie warszawskiej, m.in. w „Świecie” (1910-12, 1920-21), „Tygodniku Ilustrowanym” (1910-13, 1921, 1923) i „Kurierze Warszawskim” (Kurier Warszawski) (1910-13, 1919-24). Kontynuował zainteresowanie kulturą Wschodu, podejmując tłumaczenia poezji japońskiej, chińskiej, tureckiej, perskiej, koreańskiej, indyjskiej, arabskiej. Przekłady ogłaszał na łamach takich czasopism jak: Naprzód (1910, 1912-13), „Kurier Warszawski” (1910-11), Tygodnik Mód i Powieści (1910-14), Czas (1911), Dziennik Chicagowski (1911), Gazeta Kujawska (1911), Gazeta Warszawska (1911-12), Kurier Wileński (1911), Museion (1911), Naród (1911), lwowskie Słowo Polskie (1911-14), „Świat” (1911-12), Literatura i Sztuka (1912-13), Romans i Powieść (1912-13), Złoty Róg (1912-13), Dziennik Kijowski (1913-14), Echo Literacko-Artystyczne (1913), Kurier Litewski , Wilno (1913-14). W 1912 poślubił Janinę Rosicką, redaktorkę. W 1913 założył w Moskwie tygodnik Głos Polski, który następnie redagował do 1917, i współpracował z „Dziennikiem Petersburskim” (Dziennik Petersburski) (od nr 1095 do nr 1113 był redaktorem). Po wybuchu I wojny światowej przeniósł się wraz z redakcją „Głosu Polskiego” do Petersburga. Został tam zmobilizowany do armii rosyjskiej i przydzielony do Dowództwa Wojsk Samochodowych (Dowództwo Wojsk Samochodowych). Jako wolny słuchacz studiował w petersburskim Instytucie Archeologicznym (Instytut Archeologiczny) historię sztuki i archeologię. W 1916 założył i redagował przeznaczony dla uchodźców wojennych tygodnik Sztandar, a następnie ukazujący się na jego miejsce Dziennik Polski oraz dwutygodnik dla dzieci Mały Sztandar. Był inicjatorem, a następnie sekretarzem Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny (Polskie Towarzystwo Pomocy Ofiarom Wojny), wykładowcą estetyki literatury polskiej na dwuletnich Wyższych Kursach Żeńskich Anny Jastrzębskiej (Wyższe Kursy Żeńskie Anny Jastrzębskiej), wykładowcą literatury polskiej na Wyższych Kursach Polskich (Wyższe Kursy Polskie), członkiem Rady Polskiego Towarzystwa Miłośników Historii i Literatury (Rada Polskiego Towarzystwa Miłośników Historii i Literatury). W 1917, po wybuchu rewolucji lutowej, wstąpił do Legionu Polskiego w Finlandii Legion Polski w Finlandii, był także zastępcą dowódcy Konfederacji Polaków Wojskowych w Rosji (Konfederacja Polaków Wojskowych w Rosji). W 1918 powrócił do Polski i wstąpił do wojska. Zorganizował Biuro Prasy i Propagandy Wojskowej, po czym objął jego kierownictwo. Był założycielem wielu organizacji społeczno-wojskowych i placówek kulturalnych; m.in. kierował w 1918 Teatrem im. S. Staszica w Warszawie (Teatr im. S. Staszica w Warszawie). Po wojnie polsko-bolszewickiej sprawował krótko funkcję szefa Biura Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych (Biuro Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych). W 1921 założył i do 1926 redagował dziennik Polska Zbrojna. Po przewrocie majowym w 1926 został przeniesiony w stan spoczynku w randze pułkownika. W latach dwudziestych intensywnie rozwijał działalność literacką i translatorską. Tłumaczył i parafrazował utwory z literatur wschodnich, przede wszystkim poezję chińską, japońską i koreańską. Pojedyncze przekłady drukował w „Żołnierzu Polskim” (Żołnierz Polski) (1921), „Przeglądzie Lubelsko-Kresowym” (Przegląd Lubelsko-Kresowy) (1924-25), „Famulusie” (Famulus) (1927), „Dzienniku Poznańskim” (Dziennik Poznański) (1928). W czasie II wojny światowej przebywał w Warszawie; był członkiem Armii Krajowej (Armia Krajowa) i pracował w grupie dywersyjno-wojskowej. Walczył w powstaniu warszawskim, a po jego upadku przebywał w Częstochowie. Po zakończeniu wojny wrócił do Warszawy, gdzie został zweryfikowany w stopniu pułkownika i skierowany do pracy w gabinecie premiera jako referent prasowy (do 1951). W grudniu 1952 zgłosił akces do zorganizowanego przez grupę dawnych oficerów Wojska Polskiego Miczurinowskiego Ośrodka Doświadczalnego (MOD) (Miczurinowski Ośrodek Doświadczalny (MOD)) roślin przemysłowych i specjalnych, gdzie pełnił funkcję szefa działu propagandy. W styczniu 1954, na wniosek Prokuratury Generalnej PRL, został aresztowany i współoskarżony o kierowanie związkiem przestępczym, kradzież tajnych akt wojskowych z Ministerstwa Obrony Narodowej oraz o próbę zamachu na marszałka Konstantego Rokossowskiego. Po trzech miesiącach więzienia, na skutek metod stosowanych w śledztwie, zapadł na zdrowiu i został zwolniony na leczenie. W listopadzie tego roku postawiono go przed komisją specjalną do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym oraz skazano na trzy miesiące obozu pracy. Po odbyciu kary, schorowany i wycieńczony, nie powrócił do zdrowia. W latach pięćdziesiątych zajmował się pracą literacką i przekładową. Tłumaczył, prócz poezji ludów Bliskiego i Dalekiego Wschodu, wspomnieniową prozę rosyjską, poezję rosyjską i radziecką, poezję słowacką, bułgarską, białoruską, ukraińską, węgierską. Przekłady ogłaszał m.in. w pismach Płomyk (1948-50, 1955-58) i Szpilki (1948, 1950, 1954-61), Gromada-Rolnik Polski (1955), Iskry (1955), Twórczość (1955), Świat i Ludzie (1956). Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości, Śląskim Krzyżem Powstańczym (1947), Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz licznymi wojskowymi odznaczeniami zagranicznymi (czechosłowackimi, francuskimi, jugosłowiańskimi, rumuńskimi). Zmarł 14 października 1961 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Archiwum tłumacza zaginęło w latach dziewięćdziesiątych XX wieku.
TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA I PRZERÓBKI
1. Chiakunin-izszu. (Antologia japońska). [Opracował S. Fujiwara]. Wstęp [i tłumaczenie] R. Kwiatkowski. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska 1913, 39 s. Wydania następne pt. Chiakunin-izszu. Antologia stu poetów japońskich. Ułożył i wstępem opatrzył R. Kwiatkowski. Warszawa: Gebethner i Wolff [1913], 108 s.; pt. Chiakunin-izszu czyli ze stu poetów po jednej pieśni. Antologia poezji japońskiej. [Ułożył Teikakio]. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze 1919; wydanie 3 [!] tamże 1922; pt. Choć była krótsza noc, niż sen. Antologia poezji japońskiej „chiakunin-izszu” czyli „ze stu poetów po jednej pieśni”. Warszawa: Polska Zjednoczona [1928]. Poezje japońskie nr 2.
Tytuł oryginału: Ogura hyakunin-isshū, Ogura 1232. Pierwodruk: „Museion” 1912 z. 9-10.
Recenzje:
1. S. PIEŃKOWSKI: Uty. Z powodu stu poetów japońskich w przekładzie Remigiusza Kwiatkowskiego. „Gazeta Warszawska” 1912 nr 180.
2. W. GOSTOMSKI. „Książka” 1913 nr 8.
3. [W. GRUBIŃSKI] W.G.. „Przegląd Wileński” 1913 nr 1/2.
4. [b.a.]. „Tygodnik Ilustrowany” 1913 nr 4.
2. Antologi chińskie. [Antologia wierszy]. Petersburg: Głos Polski 1914, 80 s. Bezpłatny dodatek do „Głosu Polskiego”.
3. Oryentalie. [Aforyzmy]. Wstęp: R. Kwiatkowski. Petersburg: Wydawnictwo „Głosu Polskiego” 1914, 127 s. Biblioteka Wschodu. Bezpłatny dodatek do „Głosu Polskiego”.
Zawiera aforyzmy chińskie, japońskie, hinduskie, arabskie i perskie.
Recenzja:
B. BUCHOLC: Z piśmiennictwa. „Ziemia Lubelska” 1914 nr 102.
4. Smok wielkogłowy. Bajka japońska. Piotrogród: Wydawnictwo „Małego Sztandaru” 1916, 8 s.
Tytułu oryginału nie udało się ustalić.
5. Wesele Małej Myszki. Bajka japońska. Piotrogród: Wydawnictwo „Małego Sztandaru” 1917, 10 s.
Tytułu oryginału nie udało się ustalić.
6. Zając z Inobo. Bajka japońska. Piotrogród: Wydawnictwo „Małego Sztandaru” 1917, 8 s.
Tytułu oryginału nie udało się ustalić.
7. Parasol noś i przy pogodzie... Przekłady aforyzmów wschodnich. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1920, 131 s. Wydania następne: tamże: wydanie 2-4 1921, wydanie 5 [1922], wydanie 6 [1923]; wydanie wznowione Warszawa: Syrena [1947]; wydanie [rozszerzone] z podtytułem Zbiór aforyzmów, przysłów, sentencji ludów Wschodu. Warszawa: Czytelnik 1957, 264 s. tamże z opracowaniem graficznym J. Jaworowskiego 1959.
Zbiór aforyzmów, przysłów i sentencji arabskich, chińskich, hinduskich, japońskich, perskich.
Recenzje:
[b.a.]: Aforyzmy wschodnie R. Kwiatkowskiego. „Tygodnik Ilustrowany” 1921 nr 17.
[b.a.]. „Placówka Kultury i Sztuki” 1921 z. 10.
F. HOESICK: Mądrość wschodnia. „Kurier Warszawski” 1921 nr 160.
F. HOESICK: Od Pekinu aż po Płock. „Kurier Warszawski” 1923 nr 152.
J.R.: Bardzo miłe wznowienie. „Robotnik” 1948 nr 80.
(ar). „Kurier Wielkopolski” 1948 nr 59.
D. KLIMOWICZ: „Parasol noś i przy pogodzie” Remigiusza Kwiatkowskiego. „Odrodzenie” 1948 nr 12.
[Z. LICHNIAK] Zyg. Lich. „Dziś i Jutro” 1948 nr 11.
(w dom). „Niedziela na Wsi” 1948 nr 4.
8. I nocą nie wychodź nago... Aforyzmy wschodnie. Seria 2. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1921], 113 s. Wydania następne: tamże: wydanie 2 1922, wydanie 3 1923.
Recenzje:
L. GAJEWICZ. „Kurier Łódzki” 1922 nr 297.
F. HOESICK: Od Pekinu aż po Płock. „Kurier Warszawski” 1923 nr 152.
9. Huit mélodies japonaises. Toutes voix. [Partytura]. [Muzyka]: A. Tansman. [Przełożył] R. Kwiatkowski. Paris: E. Demets, 1922, 15 s.
Dedykacja: À Maria Freund.
Karta tytułowa także w języku i alfabecie japońskim.
10. Liście bambusu. Poezje chińskie. Warszawa: Ignis 1922 [antydat. 1921], 90 s.
Recenzje:
J. LEMAŃSKI. „Książka” 1922 nr 1.
ms. „Polska” 1922 nr 39.
S. PODHORSKA-OKOŁÓW: Pokłosie poezji. „Bluszcz” 1921 nr 8.
[S. PAPÉ] Stef. „Dziennik Poznański” 1921 nr 269.
B. RICHTER. „Przegląd Warszawski” 1922 nr 14.
11. A z domu wychodź tylko drzwiami. [Antologia aforyzmów i przypowieści]. Warszawa: Stowarzyszenie Pracowników Księgarskich 1923, 95 s.
Zawiera: R. Kwiatkowski: Wstęp. – Konfucjusz: Wyjątki z pism; Mih-Ti: O wszechmiłości; Laozi: Przypowieści.
12. Nie zaglądaj za parawan... [Wybór aforyzmów i sentencji]. Wstęp: R. Kwiatkowski. Warszawa: [b.w.] [ca 1925], 92 s. Wydania następne: Warszawa: Nakładem autora [1926]. Orientaliów seria 3; wydanie z podtytułem Przymówki wschodnie. Seria 1. Warszawa: Arabeski [1927]; z podtytułem Przymówki i rady wschodnie. Warszawa: Polska Zjednoczona [1928]. Rady Wschodnie, 3.
Recenzje:
J. BIRKENMAJER: Poezja zza parawanu. „Gazeta Warszawska Poranna” 1926 nr 295.
[Z. RABSKA] Z.R. „Kurier Warszawski” 1926 nr 292.
13. Wróbel-Mikado. Bajka [japońska] ze zbioru „Sadzanami-Sadzanmi”.[Sztuka w 3 aktach]. [Opracował i przetłumaczył] R. Kwiatkowski. Ilustrowała M. Bukowska. Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Książek Różowych 1927, 75 s. Biblioteka Książek Różowych, 8.
Sztuka jest przeróbką tradycyjnej bajki japońskiej opracowanej i drukowanej w latach 20 XX wieku przez Iwaya Sazanami.
14. A żółty żółtej niech sobie szuka. Sagi koreańskie z Kraju Białych Łabędzi. [Zebrał, tłumaczył i opracował] R. Kwiatkowski. Warszawa: Polska Zjednoczona [1928], 62 s. Sagi Koreańskie, nr 5.
15. Chryzopraz ci szczęście wróży. Amulety miłości według wróżb perskich. [Wiersze]. Warszawa: Polska Zjednoczona [1928], 55 s. Wróżby Miłości, nr 1.
16. Kobiety nie bij nawet kwiatem. Rady i uwagi wschodnie o kobiecie i miłości. Warszawa: Polska Zjednoczona [1928], 55 s. Rady Wschodnie, 4.
17. Mój jedyny, mój kochany nosi kaftan z cze-sun-czy. Poezje chińskie. [Wybór i przekład: R. Kwiatkowski]. Warszawa: Polska Zjednoczona 1929, 90 s. Poezje Chińskie, nr 6.
18. Uty japońskie. [Muzyka:] P. Perkowski. Śpiew i fortepian = Chansons japonaises. Chant et piano. Tekst polski R. Kwiatkowskiego. Traduction française par Z. Szymanowska. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Muzyki Polskiej 1933, 11 s. Wydanie następne pt. 3 uty japońskie. Na głos wysoki i fortepian. Op. 4 nr 1, 2, 5 = Trois chansons japonaises. Pour chant et piano. Słowa R. Kwiatkowskiego. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1948; pt. Uty japońskie. Na głos i orkiestrę = Chansons Japonaises. Pour chant et orchestre. [Redakcja M. Perkowska-Waszek. Tłumaczył R. Kwiatkowski]. Kraków: Musica Iagiellonica 2007, 37 s.
19. W. Wieriesajew: Wspomnienia. Wybrał i przełożył R. Kwiatkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy1951, 406 s.
Tytuł oryginału: Vospominaniâ.
20. Pokój to ryż, a wojna - głód. Aforyzmy, przysłowia i sentencje ludów Wschodu. Przedmowa: A. Stern. Ilustrowała J. Wodzicka. Warszawa: Nasza Księgarnia 1955, 86 s.
Zawiera aforyzmy chińskie, japońskie, arabskie, hinduskie i perskie.
21. Dobry Mirali. [Bajki orientalne. Opowiadania dla młodzieży]. [Tłumaczył R. Kwiatkowski]. Ilustrowała J. Kłopocka. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 86 s.
Zawartość: Dobry Mirali; Dżejrany; Modlitwa bogacza; O mądrym Achmedzie; O tchórzu Chudajberdy i lisicy; Bajka o Ma-med-Dżanie; Bajka o stu groszach; O siostrze która miała siedmiu braci; Aj-bibi; O ośle, który był mądrzejszy od wezyra.
22. Aforyzmy, sentencje i przysłowia Wschodu. [Tłumaczył R. Kwiatkowski. Ilustrował J. Urbański]. Warszawa: Alfa 1985, 92 s.
Zawiera aforyzmy chińskie, japońskie, hinduskie, arabskie i perskie.
PRZEKŁADY NIEOPUBLIKOWANE [według informacji autora]
1. Antologia poezji turkmeńskiej. Powstanie przekładu ca 1950.
2. Nie udawaj Mandaryna – zbiór niedrukowanych aforyzmów chińskich. Powstanie przekładu ca 1950.
3. Z poezji „Nowego Jutra” – zbiór przekładów wierszy radzieckich (1917- 1950).
4. P. Perkowski: Uty japońskie op. 4 nr 5. Inc. Biedny domek. [b.m] [ca 1946], 2 karty.
5. J. Gablenz: Z ut japońskich. (Książę Motojoszy). [Na głos i fortepian]. Op. 11. [Słowa R. Kwiatkowski]. [Partytura]. [b.m.] 1923, 2 karty.
PRACE POPULARNONAUKOWE DOTYCZĄCE PRZEKŁADU ORAZ LITERATUR, KTÓRYMI ZAJMOWAŁ SIĘ TŁUMACZ I KRYTYKA PRZEKŁADU
Książki
1. Literatura chińska. [Szkic]. Warszawa: M. Arct 1907, 90 s. Książki dla Wszystkich, 369. Przedruk zob. poz. 7.
Recenzja:
T. SMOLEŃSKI. „Książka” 1909 nr 1.
2. Literatura arabska. [Szkic]. Warszawa: M. Arct 1908, 151 s. Książki dla Wszystkich, 436. Przedruk zob. poz. 7.
3. Literatura babilońsko-asyryjska. [Szkic]. Warszawa: M. Arct 1908, 114 s. Książki dla Wszystkich, 422. Przedruk zob. poz. 7.
4. Literatura egipska. [Szkic]. Warszawa: M. Arct 1908, 78 s. Książki dla Wszystkich, 370. Przedruk zob. poz. 7.
5. Literatura indyjska. [Szkic]. Warszawa: M. Arct 1908, 75 s. Książki dla Wszystkich, 397. Przedruk zob. poz. 7.
6. Literatura japońska. [Szkic]. Warszawa: M. Arct 1908, 76 s. Książki dla Wszystkich, 396. Przedruk zob. poz. 7.
Oparte na: J.A. Święcicki: Historia literatury powszechnej w monografiach. T. 2. Literatura chińska i japońska. Z ilustracjami. Warszawa: Redakcja i Administracja [Biblioteki Dzieł Wyborowych] 1901 s. 446.
Recenzja:
T. SMOLEŃSKI. „Książka” 1909 nr 1.
7. Literatura ludów wschodnich. [Szkice]. Cz. 1-6. Warszawa: M. Arct 1907-1908, 78 + 114 + 128 + 75 + 90 + 76 s. Książki dla Wszystkich. Wydanie następne: tamże [1911].
Zawiera poz. 1-6.
8. Poezja i przyroda w Japonii. [Szkic]. „Biblioteka Warszawska” 1911 t. 4 s. 302-316. Wyd. osobne: Warszawa: [b.w.] 1911, 17 s.
9. Literatura perska. [Szkic]. Warszawa: M. Arct 1912, 112 s. Książki dla Wszystkich, 541.
Recenzja:
[b.a.]: Mikropoezja. „Tygodnik Ilustrowany” 1912 nr 33.
OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)
Ankieta dla IBL PAN 1957.
WYWIADY
Remigiusz Kwiatkowski. Z mojej kariery. „Tygodnik Polski” 1927 nr 43. [zawiera fotografię poety].
SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE
1. Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 1. Warszawa 1960.
2. P. GRZEGORCZYK. „Rocznik Literacki 1960” wyd. 1961. Przedruk w: tegoż: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-67. Cz. 1. Warszawa 1986.
3. S. SIEROTWIŃSKI. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 16. Nadb.: Wrocław: Ossolineum 1971.
4. B. MARZĘCKA. W: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. T. 4, 10 (Uzupełnienia). Warszawa 1996, 2007.
OMÓWIENIA
1. B. RICHTER: Przekłady i studia z literatur obcych. „Przegląd Powszechny” 1922 nr 14.
2. A. STERN: Pierwszy polski tłumacz poezji koreańskiej. List do redakcji. „Express Wieczorny” 1956 nr 160.
3. S. LAM: Życie wśród wielu. Warszawa 1968.
4. E. KOZIKOWSKI: Remigiusz Kwiatkowski. W tegoż: Od Prusa do Gojawiczyńskiej. Warszawa 1969.
5. M. PODRAZA-KWIATKOWSKA: Inspiracje japońskie w literaturze Młodej Polski. Rekonesans. Pamiętnik Literacki” 1983 nr 2.
6. H. MARKIEWICZ: O polskich mistyfikacjach literackich. „Dekada Literacka” 1994 nr 8 [dot. problemu autentyzmu w inspirowanych Dalekim Wschodem utworach Kwiatkowskiego i jego przekładów].
7. A. BEDNARCZYK: „Parasol noś i przy pogodzie”. Wspomnienie o Remigiuszu Kwiatkowskim (1884–1961) i jego zainteresowaniach (nie tylko) aforystyką „krainy Wiśniowego Drzewa”. „Litteraria Copernicana” 2017 t. 4.
8. A. ZALEWSKA: Forgotten jewels. Japan in poetry and prose written by polish authors until 1939. „Rocznik Orientalistyczny” 2018 z. 2.