PETRYKIEWICZ Antonina

PETRYKIEWICZ Antonina

1874-1966

Imiona metrykalne: Antonina Elżbieta.

Warianty nazwiska: Patrykiewicz; Petrykiewicz; Petekiewicz; Petykiewicz.

Pseudonimy: Nina Niovilla; Nina von Petry.

Tłumaczka.

Urodzona w 27 stycznia 1874 we Lwowie; córka Antoniego Petrykiewicza, urzędnika Galicyjskiego Banku Kredytowego, i Apolonii z Nyczajów. Uczyła się w Zakładzie Naukowym Zakonnic Najświętszego Serca Jezusowego we Lwowie (Zakład Naukowy Zakonnic Najświętszego Serca Jezusowego we Lwowie). W listopadzie 1894 wyjechała do Mediolanu, gdzie uczyła się śpiewu pod kierunkiem kompozytora Cesare Rossiego i śpiewaka Francesco Mottino. Występowała we włoskich teatrach pod pseudonimem Nina Niovilla. Przyswajała wówczas język włoski. W 1903 przybyła do Łodzi; występowała w operetce łódzkiej. Ostatecznie zamieszkała we Lwowie. Podjęła działalność przekładową; zadebiutowała w 1903 tłumaczeniem sztuki Serdeczne dzieje Giuseppe Giacosy. W 1905 opublikowała pierwszą własną sztukę pt. O świcie. W 1906 urodziła nieślubną córkę Ludwikę. W 1907 przeprowadziła się do Warszawy. W 1910-18 przebywała w Berlinie i Wiedniu, gdzie pracowała jako śpiewaczka i aktorka. W 1918 zadebiutowała jako reżyserka filmu pt. Die Heiratsannonce, posługując się pseudonimem Nina von Petry. W 1919 wróciła do Warszawy i zaczęła prowadzić wykłady w ramach kursów sztuki kinematograficznej pod kierunkiem Rino Lupo i Eugeniusza Modzelewskiego. W tymże roku założyła Warszawską Szkołę Gry Sceniczno-Filmowej (Warszawska Szkoła Gry Sceniczno-Filmowej). W grudniu 1919 występowała w teatrze Czwórka we Lwowie. Na początku lat 20. występowała w kabarecie Qui pro Quo w Warszawie. W 1919-23 napisała scenariusze i wyreżyserowała cztery filmy fabularne: Tamara (Obrońcy Lwowa), Czaty, Idziem do ciebie, Polsko, matko nasza i Młodość zwycięża; żaden z jej filmów nie zachował się do czasów współczesnych. W 1922 założyła własną wytwórnię filmową o nazwie Nina Niovilla-Film. Publikowała wiersze na łamach „Trubadura Polskiego” (Trubadur Polski) (1923) i „Robotnika” (Robotnik) (1926). W 1924 spędziła kilka miesięcy w Wilnie; otworzyła tam filię swojej szkoły i rozwijała działalność teatralną. W październiku tegoż roku wróciła do Warszawy. Kontynuowała działalność przekładową. We wrześniu 1926 reprezentowała Stowarzyszenie ZAiKS podczas XXXV Międzynarodowego Kongresu Praw Autorskich organizowanego przez Association Littéraire et Artistique Internationale (ALAI). Publikowała artykuły na łamach „Sztuki i Filmu” (Sztuka i Film) oraz „Rewii Filmowej” (Rewia Filmowa). W 1928 za namową Jana Czesława Sikorowicza otworzyła krakowską filię swojej szkoły filmowej; w 1929, w wyniku oszustw Sikorowicza, straciła koncesję na prowadzenie szkoły i zakończyła działalność pedagogiczną. Pod koniec lat 20. występowała w filmach i w teatrze. Po wybuchu II wojny światowej przebywała w Warszawie; w 1942 pracowała jako służąca dla Niemców, którzy zajęli jej mieszkanie. Po upadku powstania warszawskiego znalazła się w obozie przejściowym w Pruszkowie. Następnie prawdopodobnie przebywała w obozie pracy w Niemczech. W 1946 wyjechała do Paryża, gdzie przebywała jej córka z mężem. Zmarła w Paryżu 30 marca 1966; pochowana tamże na Cmentarzu Batignolles.

Lokalizacja archiwum tłumaczki pozostaje nieznana.

TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA

1. G. Giacosa: Serdeczne dzieje. Dramat w 3 aktach. Przełożyła [A. Petrykiewicz] N. Niovilla-Petrykiewiczówna. Wystawienie: Lwów, Teatr Miejski 1903.

Tytuł oryginału: Tristi amori.

2. J.K. Jerome: Miss Hobbs. Komedia w 4 aktach. Wystawienie: Warszawa, Teatr Nowoczesny 1904.

Tytuł oryginału: Miss Hobbs.

Egzemplarz teatralny przekładu w Archiwum Teatru Współczesnego w Warszawie.

Wystawienia następne lub adaptacje przekładu – zob. na stronie internetowej https://www.encyklopediateatru.pl/.

3. G.A. de Caillavet, R. de Flers: Matka i córka. [Utwór dramatyczny]. Tłumaczyła [A. Petrykiewicz] N. Petrykiewicz. Wystawienie: Warszawa, Teatr Mały 1908.

Tytuł oryginału: Miquette et sa mère, comédie en 3 actes.

4. E. Delard, H. Kistemackers: Rywalka. Sztuka w 4 aktach. Tłumaczyła [A. Petrykiewicz] N. Petrykiewicz. Wystawienie: Warszawa, Teatr Mały 1908.

Tytuł oryginału: La Rivale.

Egzemplarz teatralny przekładu w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

5. A. Franz, E. Bach: Fruwająca dziewica. Farsa w 3 aktach. Tłumaczyła [A. Petrykiewicz] N. Niovilla. Wystawienie: Reżyseria: M. Trapszo. Warszawa, Teatr Letni 1916. 

Tytuł oryginału: Die schwebende Jungfrau.

6. G. Drégely: Mąż panny. Lekka komedia w 3 aktach. Tłumaczyła [A. Petrykiewicz] N. Niovilla. Wystawienie: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1916.

Tytuł oryginału: A kisasszony férje.

7. A. Engel, L. Victor: Kobieta, która nie kłamie. Farsa w 3 aktach. Przekład [A. Petrykiewicz] N. Niovilli. Wystawienie: Reżyseria: M. Trapszo. Warszawa, Teatr Letni 1916.

Tytuł oryginału: Fraulein Witwe.

Egzemplarz teatralny przekładu w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

8. J. Holtei: Familijka. Komedia w 3 aktach. Tłumaczyła [A. Petrykiewicz] N. Niovilla. Wystawienie: Reżyseria: M. Trapszo. Warszawa, Teatr Letni 1916.

Tytułu oryginału nie udało się ustalić.

Egzemplarz teatralny przekładu w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

Wystawienia następne lub adaptacje przekładu – zob. na stronie internetowej https://www.encyklopediateatru.pl/.

9. H. Owen, H.M. Vernon: Mandaryn Wu. Sztuka angielsko-chińska w 3 aktach. Tłumaczyła [A. Petrykiewicz] N. Niovilla. Wystawienie: Reżyseria: L. Śliwiński. Warszawa, Teatr Letni 1916.

Tytuł oryginału: Mr Wu.

Adaptacja powieści R.H. Savage’a.

Egzemplarze teatralne przekładu w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie i w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

Wystawienia następne lub adaptacje przekładu – zob. na stronie internetowej https://www.encyklopediateatru.pl/.

10. [b.a.]: Hrabia Monte Christo. Krotochwila w 3 aktach z angielskiego [!]. Przekład [A. Petrykiewicz] N. Niovilli. Wystawienie: Warszawa, Teatr Letni 1917.

Autora ani tytułu oryginału nie udało się ustalić. 

11. F. Herczeg: Niebieski lis. Komedia w 3 aktach. [Tłumaczyła A. Petrykiewicz]. Wystawienie: Kalisz, zespół objazdowy im. W. Bogusławskiego 1918.

Tytuł oryginału: A kék róka.

Egzemplarz teatralny przekładu w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

Wystawienia następne lub adaptacje przekładu – zob. na stronie internetowej https://www.encyklopediateatru.pl/.

12. C. Goetz: Psia historia. Obrazek z menażerii ludzkiej. [Utwór dramatyczny]. Przekład: [A. Petrykiewicz] N. Niovilla. Wystawienie: Reżyseria: W. Kuncewicz. Warszawa, Teatr Nietoperz 1922.

Tytuł oryginału: Der Hund im Hirn.

13. P. Armont, J. Bousquet: Sławna artystka. Komedia w 3 aktach. [Tłumaczyła A. Petrykiewicz]. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1923.

Tytuł oryginału: Comédienne. 

14. A. Ridley: Pociąg-widmo. Sztuka w 3 aktach. [Tłumaczyła A. Petrykiewicz]. Wystawienie: Lublin, Teatr Miejski 1926.

Tytuł oryginału: The ghost train.

Egzemplarze teatralne przekładu w Bibliotece Śląskiej w Katowicach, w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie i w Bibliotece Teatru Powszechnego w Warszawie.

Wystawienia następne lub adaptacje przekładu – zob. na stronie internetowej https://www.encyklopediateatru.pl/.

15. [F. Leonard] F. Lonsdale: Koniec pani Cheyney. Komedia w 4 aktach. [Tłumaczyła A. Petrykiewicz]. Wystawienie: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1927.

Tytuł oryginału: The last of Mrs Cheyney.

Egzemplarz teatralny przekładu w Bibliotece im. Raczyńskich w Poznaniu.

Wystawienia następne lub adaptacje przekładu – zob. na stronie internetowej https://www.encyklopediateatru.pl/.

16. E.H. Wallace: Nieuchwytny. Komedia w 4 aktach. Tłumaczyła [A. Petrykiewicz] N. Niovilla. Wystawienie: Reżyseria: J. Kochanowicz. Poznań, Teatr Nowy im. H. Modrzejewskiej 1928.

Tytuł oryginału: The ringer. 

Egzemplarz teatralny przekładu w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.

Wystawienia następne lub adaptacje przekładu – zob. na stronie internetowej https://www.encyklopediateatru.pl/.

17. A.T. Hobart: Yang i Yin. [Powieść]. Z upoważnienia autorki przełożyła [A. Petrykiewicz] N. Niovilla. Warszawa: Rój 1939, 317 s.

Tytuł oryginału: Yang and Yin. 

18. A. Breidahl: Burza w domu panien. [Utwór dramatyczny]. Tłumaczyła [A. Petrykiewicz] N. Niovilla. Wystawienie: Reżyseria: K. Benda. Warszawa, Teatr Komedia 1941.

Tytuł oryginału: Aufruhr im Damenstift.

19. L. Bús-Fekete: Jego Ekscelencja i kamerdyner. Komedia w 3 aktach. [Tłumaczyła A. Petrykiewicz]. Wystawienie: Olsztyn, Teatr im. S. Jaracza 1946.

Tytuł oryginału: Jean / János.

PRZEKŁADY NIEOPUBLIKOWANE WRAZ Z LOKALIZACJĄ

1. J. Vexley: Dom śmierci albo Po wyroku. Sztuka w 3 aktach. Przekład [A. Petrykiewicz] N. Niovilli. Powstanie przekładu ca. 1926.

Tytuł oryginału: They shall not die.

Rękopis przekładu w Bibliotece Narodowej.

2. E. Brieux: Simone. Sztuka w 3 aktach.

Tytuł oryginału: Simone.

Egzemplarz teatralny przekładu w Muzeum Teatralnym w Warszawie.

3. N.P. Coward: Dom cnoty. Komedia w 3 aktach. 

Tytuł oryginału: Easy virtue.

Egzemplarz teatralny przekładu w Bibliotece im. Raczyńskich w Poznaniu.

OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)

SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE

1. R. WŁODEK: Niovilla, Nina. W: Encyklopedia kina. Wydanie 2 poszerzone. Kraków 2010.

OMÓWIENIA 

1. A. BIERNAT, S. GÓRZYŃSKI: Polacy pochowani na cmentarzu Montmartre oraz Saint Vincent i Batignolles w Paryżu. Warszawa 1999.

2. A. FRYMUS: Nina Niovilla. W: Women Film Pioneers Project. Red. J. Gaines, R. Vatsal, M. Dall’Asta. New York 2020. Tekst na stronie internetowej: https://wfpp.columbia.edu/pioneer/nina-niovilla/ [dostęp 5 kwietnia 2024].

3. M. TELER: Nina Niovilla. Zapomniana matka polskiej kinematografii? [online] Histmag.org. Data publikacji: 5 kwietnia 2021. Tekst na stronie internetowej: https://histmag.org/Nina-Niovilla-zapomniana-matka-polskiej-kinematografii-22167 [dostęp 5 kwietnia 2024].

PETRYKIEWICZ Antonina

1874-1966

Prénoms inscrits dans l’acte de naissance : Antonina Elżbieta.

Variantes du nom : Patrykiewicz ; Petrykiewicz ; Petekiewicz ; Petykiewicz.

Pseudonymes : Nina Niovilla ; Nina von Petry.

Traductrice.

Née le 27 janvier 1874 à Lviv, elle est la fille d’Antoni Petrykiewicz, un employé de la Banque de crédit de Galicie (Galicyjski Bank Kredytowy) et d’Apolonia, née Nyczaj. Elle fréquente l’école dirigée par les religieuses de la Société du Sacré-Cœur de Jésus à Lviv. En novembre 1894, elle part pour Milan, où elle apprend le chant auprès du compositeur Cesare Rossi et du chanteur Francesco Mottino. Elle joue dans des théâtres italiens sous le pseudonyme de Nina Niovilla. Elle apprend l’italien. En 1903, elle arrive à Lodz et joue au théâtre musical Opérette de cette ville. Finalement, elle s’installe à Lviv. Elle commence à traduire, en faisant ses débuts avec la pièce de Giuseppe Giacosa Tristi amori, en 1903. En 1905, elle publie une pièce qu’elle a écrite elle-même et qui est intitulée O świcie. En 1906, elle donne naissance à une fille illégitime nommée Ludwika. En 1907, elle déménage à Varsovie. Dans la période 1910-18, elle vit à Berlin et à Vienne, où elle travaille comme chanteuse et actrice. En 1918, elle fait ses débuts de cinéaste avec le film Die Heiratsannonce, sous le pseudonyme de Nina von Petry. En 1919, elle revient à Varsovie et enseigne aux Cours d’art cinématograhique dirigés par Rino Lupo et Eugeniusz Modzelewski. La même année, elle crée l’École varsovienne du jeu scénique et filmique (Warszawska Szkoła Gry Sceniczno-Filmowej). En décembre 1919, elle joue au théâtre Czwórka à Lviv. Au début des années 20, elle joue au cabaret Qui pro Quo à Varsovie. Dans la période 1919-23, elle écrit des scénarios et réalise quatre long-métrages de fiction : Tamara (Obrońcy Lwowa), Czaty, Idziem do ciebie, Polsko, matko nasza et Młodość zwycięża ; aucun de ses films n’a survécu jusqu’à notre époque. En 1922, elle crée son propre studio de production de films : Nina Niovilla-Film. Elle publie ses poèmes dans les revues « Trubadur Polski » (1923) et « Robotnik » (1926). En 1924, elle passe quelques mois à Vilnius ; elle y ouvre une filiale de son école et mène une activité théâtrale importante. En octobre de la même année, elle rentre à Varsovie. Elle continue à traduire. En septembre 1926, elle représente la Société des auteurs ZAiKS pendant le XXXVe Congrès international des droits d’auteur organisé par l’Association Littéraire et Artistique Internationale (ALAI). Elle publie ses articles dans « Sztuka i Film » et « Rewia Filmowa ». En 1928, à l’instigation de Jan Czesław Sikorowicz, elle ouvre la filiale cracovienne de son école filmique ; en 1929, suite à des escroqueries de Sikorowicz, elle perd l’autorisation de diriger une école et met fin à son activité pédagogique. À la fin des années 20, elle joue dans des films et au théâtre. Après l’éclatement de la Seconde Guerre mondiale, elle s’installe à Varsovie ; en 1942, elle travaille comme servante pour les Allemands qui occupent son appartement. Après l’échec de l’insurrection de Varsovie, elle est internée au camp de Pruszków. Ensuite, elle est probablement transférée dans un camp de travail en Allemagne. En 1946, elle part pour Paris où vivent sa fille et le mari de sa fille. Elle meurt à Paris, le 30 mars 1966. Elle est enterrée dans cette ville, au cimetière des Batignolles.

La localisation des archives de la traductrice est inconnue.

PETRYKIEWICZ Antonina

1874-1966

Given names: Antonina Elżbieta.

Alternative spellings of family name: Patrykiewicz; Petrykiewicz; Petekiewicz; Petykiewicz.

Pseudonyms: Nina Niovilla; Nina von Petry.

Translator.

Born on w 27 January 1874 in Austrian-ruled Lwow [Ukrainian: Lviv]; daughter of the official of the Galician Credit Bank [Galicyjski Bank Kredytowy] Antoni Petrykiewicz and Apolonia née Nyczaj. She was a pupil at the School of the Society of the Sacred Heart of Jesus in Lwow. In November 1894, she left for Milan where she was taught singing by the composer Cesar Rossi and the opera singer Francesco Mottino. She performed in Italian theatres using the stage name Nina Niovilla. She learned Italian during this period. She moved to Lodz in 1903, where she performed at the local operetta, before settling in Lwow. She was active as a translator, making her debut in 1903 with a Polish version of Giuseppe Giacosa’s Tristi amori [Polish: Serdeczne dzieje]. In 1905, her own debut play appeared, O świcie [At dawn]. In 1906, she gave birth to her daughter Ludwika, who was born outside of marriage. In 1907, she moved to Warsaw. Between 1910 and 1918, she lived in Berlin and Vienna, working as a singer and actress. She made her debut as a film director in 1918, using the alias Nina von Petry, with Die Heiratsannonce. She returned to Warsaw in 1919, where she started giving lessons in Rino Lupo and Eugeniusz Modzelewski’s courses in cinematography. The same year, she founded the Warsaw School of Stage and Film Performance [Warszawska Szkoła Gry Sceniczno-Filmowej]. In December 1919, she performed at the Czwórka Theatre in Lwow. In the early 1920s, she appeared with the Qui pro Quo cabaret in Warsaw. Between 1919 and 1923, she was a scriptwriter and directed four films: Tamara (Obrońcy Lwowa) [Tamara (Defenders of Lwow)], Czaty [Outposts], Idziem do ciebie, Polsko, matko nasza [We are coming to you, Mother Poland] and Młodość zwycięża [Youth emerges victorious]. No copies of any of them have survived to this day. She founded her own film studio, Nina Niovilla-Film, in 1922. She published poems in Trubadur Polski (1923) and Robotnik (1926). She spent several months in Wilno [Lithuanian: Vilnius] in 1924, where she opened a branch of her school and performed in theatres. In October of that year, she returned to Warsaw where she continued to translate. In September 1926, she was a delegate of the Polish Society of Authors and Composers (ZAiKS) at the XXXV International Congress on Authors’ Rights organized by the Association Littéraire et Artistique Internationale (ALAI). She published articles in Sztuka i Film and Rewia Filmowa. In 1928, she was convinced by Czesław Sikorowicz to open a branch of her film school in Krakow. The following year, following various acts of deception by Sikorowicz, her licence to run a school was revoked and she ended her teaching activities. In the late 1920s, she performed in films and theatres. She was in Warsaw following the outbreak of World War II. In 1942, she worked as a domestic servant for the Germans who occupied her apartment. Following the defeat of the 1944 Warsaw Uprising, she was held in the Pruszków transit camp. She subsequently spent time in a German labour camp. She moved to Paris in 1946 to join her daughter and husband. She died in Paris on 30 March 1966, where she is buried at the Batignolles Cemtery.

The location of her archive is unknown.