NEUFELDÓWNA Bronisława

NEUFELDÓWNA Bronisława

1857-1931

Kryptonim: Br.N. 

Tłumaczka, publicystka.

Urodzona 1 kwietnia 1857 w Warszawie w polonizującej się rodzinie żydowskiej; córka Karola Neufelda, kupca, i Cecylii z Neumarków. Początkowo uczyła się w domu, następnie w wyższej pensji żeńskiej, a wobec niedostępności studiów uniwersyteckich dla kobiet uzupełniała wiedzę poprzez samokształcenie w zakresie literatury, filozofii i historii. Z powodu trudnej sytuacji materialnej krótko pracowała jako guwernantka. W 1882 podjęła jednak pracę dziennikarki na łamach „Nowin” (Nowiny) w dziale wiadomości międzynarodowych, nawiązując w redakcji długoletnią przyjaźń z Bolesławem Prusem. Przy zbieraniu materiałów z prasy zagranicznej, doskonaliła znajomość języków obcych, dzięki czemu rozpoczęła wkrótce twórczość przekładową. W 1883 zadebiutowała jako tłumaczka powieści Angela Friedriecha Spielhagena. Kontynuowała intensywną pracę translatorską prozy i dramatu współczesnego z angielskiego, niemieckiego, francuskiego i włoskiego, publikując także anonimowo, m.in. przekłady dzieł Prospera Merimée, Rudyarda Kiplinga, Arthur Stuart-Menteth Hutchinsona i Henry Bataille’a 1. Od 1884 współpracowała z „Gazetą Polską” (Gazeta Polska) i „Gazetą Handlową” (Gazeta Handlowa), a następnie także z „Kurierem Warszawskim” (Kurier Warszawski), „Kurierem Codziennym” (Kurier Codzienny), „Światem” (Świat), „Sfinksem” (Sfinks), „Kurierem Polskim” (Kurier Polski) i „Epoką” (Epoka). Recenzje muzyczne i artykuły ogłaszała w „Prawdzie” (Prawda) (1895-98) i „Tygodniku Ilustrowanym” (Tygodnik Ilustrowany). Okazjonalnie tłumaczyła literaturę polską, m.in. opowiadanie Henryka Sienkiewicza Bądź błogosławiona na niemiecki („Nord und Süd” 1894 nr z września). W 1895 zawarła w Berlinie umowę wydawniczą na przekład Quo vadis, jednak nie doszło do jej realizacji. Pozostawała w bliskich kontaktach zarówno z Sienkiewiczem, jak i innymi czołowymi twórcami, m.in. Deotymą, Aleksandrem Świętochowskim, Władysławem Reymontem oraz Lucjanem Rydlem. Ogłaszała tłumaczenia powieści w odcinkach m.in. na łamach „Gazety Handlowej” (1903), w której od 1904 odpowiadała za dział zagraniczny, „Ludzkości” (1906), gdzie od tego roku prowadziła kronikę zagraniczną, oraz „Kuriera Polskiego”. Od 1908 utrzymywała współpracę z „Nową Gazetą”. Angażowała się w ruch emancypacji kobiet i działalność dobroczynną na rzecz dzieci. W latach 1910-11 publikowała portrety pisarzy europejskich w „Nowej Gazecie” (Nowa Gazeta) oraz jej dodatku „Literatura i Sztuka”. Od 1911 należała do Sekcji im. S. Moniuszki przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym (Sekcja im. S. Moniuszki przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym). W 1912 przebywała na kuracji we Francji, gdzie odwiedziła m.in. Mentonę. W okresie I wojny światowej pozostawała w Warszawie, kontynuując pracę translatorską. Po wojnie współpracowała jako dziennikarka stale z „Gazetą Polską” i dorywczo z innymi czasopismami. Wstąpiła do Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP) (Związek Zawodowy Literatów Polskich) oraz stołecznego Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy (TLD) (Towarzystwo Literatów i Dziennikarzy), w którym od 1925 działała jako członkini zarządu. Należała także do Związku Dziennikarzy Polskich (ZDP) (Związek Dziennikarzy Polskich). Po nawiązaniu korespondencji z Johnem Galsworthy’m i sprowadzeniu do Polski statutu założonego przezeń PEN Clubu, skierowała do Stefana Żeromskiego projekt założenia podobnej organizacji. W 1925 była współzałożycielką Polskiego Klubu Literackiego, tj. Polskiego PEN Clubu (Polski PEN Club), do którego weszła jako członkini zarządu. W 1926 wystąpiła z redakcji „Kuriera Polskiego” jako jedna z sygnatariuszy listu protestacyjnego przeciwko działaniom wydawcy gazety. W 1927 należała do komitetu organizacyjnego Balu Literatury z udziałem marszałka Józefa Piłsudskiego. W 1930 dołączyła do grona sygnatariuszy protestu przeciwko powołaniu Instytutu Popierania Twórczości Literackiej, wyraziwszy uprzednio poparcie dla utworzenia Polskiej Akademii Literatury na zjeździe ZZLP w Poznaniu. W 1929 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 16 lutego 1931 w Warszawie; pochowana tamże na Cmentarzu Powązkowskim.

Lokalizacja archiwum tłumaczki nieznana. W testamencie Neufeldówna wyraziła wolę przekazania swego księgozbioru do Biblioteki Narodowej w Warszawie. Zespoły jej korespondencji znajdują się w Bibliotece Narodowej oraz w Narodowej Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu.

1 Informacja za: U nestorki dziennikarek polskich. Rozmawiała I. Jabłkowska. „Kobieta Współczesna” 1928 nr 37, s. 2. W wywiadzie podano łączną liczbę 120 przekładów dokonanych przez Neufeldównę.

TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA

1. F. Spielhagen: Angela. T. 1-2. [Powieść]. Przełożyła z niemieckiego B. Neufeldówna. Warszawa: M. Orgelbrand 1883, 149 + 162 s. Dodatek do „Tygodnika Powszechnego” nr 27. Wydanie 2 tamże 1884.

Tytuł oryginału: Angela.

2. A. von Roberts: Lou. [Powieść]. Przekład B. Neufeldówny. Warszawa: Gebethner i Wolf 1889, 168 s. Dodatek do „Tygodnika Ilustrowanego”. 

3. P. Lindau: Państwo Bewerowie. [Powieść]. Z upoważnienia autora tłumaczyła B. Neufeldówna. Warszawa: [b.w.] 1893, 190 s. 

Tytuł oryginału: Her run Frau Bewer.

4. P. Lindau: Pasożyt. [Powieść]. Z upoważnienia autora tłumaczyła [B. Neufeldówna] Br.N. Warszawa: Gebethner i Wolf 1893, 193 s. 

Tytułu oryginału nie udało się ustalić.

5. I. Boy-Ed: Kłamstwo. Powieść. Tłumaczyła z niemieckiego B. Neufeldówna. Warszawa: [b.w.] 1894, 200 s. Dodatek do „Gazety Polskiej”.

Tytuł oryginału: Eine Lüge?

6. A. Daudet: Mała parafia = La petite paroisse. Tłumaczyła z francuskiego B. Neufeldówna. Warszawa: Dubowski i Gajewski 1895, 342 s. Dodatek do „Gazety Polskiej”.

7. M. Prévost: W jesieni życia. [Powieść]. Tłumaczyła z francuskiego B. Neufeldówna. Warszawa: Drukarnia J. Sikorskiego 1895, 254 s.

Tytuł oryginału: L’automne d’une femme.

8. P. Bourget: Tragiczna idylla. Tłumaczyła z francuskiego B. Neufeldówna. Warszawa: [b.w.] 1896, 442 s. Dodatek do „Gazety Polskiej”.

Tytuł oryginału: Une idylle tragique.

9. B.M. Björnson: Geografia i miłość. Przełożyła B. Neufeldówna. Wystawienie: Warszawa,  Teatr Miejski 1897.

Tytuł oryginału: Geografi og Kjaerlighet.

10. P. i P. Margueritte: Nowe kobiety. T. 1-2. Tłumaczyła z francuskiego B. Neufeldówna. Warszawa: Drukarnia J. Sikorskiego 1900, 157 + 150 s. Dodatek do „Gazety Polskiej”. 

Tytuł oryginału: Femmes nouvelles.

Tom 2 zawiera także nowelę Okup.

11. M. Nordau: Walka trutniów. Tłumaczyła z niemieckiego B. Neufeldówna. „Gazeta Handlowa” 1900 nr 16-[?].

Tytuł oryginału: Drohnenschlacht.

12. P. Bourget: Widmo. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Warszawa: A.T. Jezierski 1901, 152 s. Wydanie 2 Warszawa: [b.w.] 1901. Biblioteka Dzieł Wyborowych nr 192.

Tytuł oryginału: Cruelle énigme.

13. A.C. Doyle: Czerwonym szlakiem. Powieść. Przekład z angielskiego B. Neufeldówna. Lwów: „Słowo Polskie” 1903, 123 s. Wydania następne: Warszawa: [b.w.] 1906. Biblioteka Dzieł Wyborowych nr 451; pt. Studium w szkarłacie. Przekład B. Neufeldówna. Warszawa: Hachette Polska 2009, s. Kolekcja Hachette. 

Wydanie elektroniczne:

E-book: [Warszawa]: Wydawnictwo Avia Artis 2022, plik tekstowy w formacie PDF.

Tytuł oryginału: Study in scarlet.

14. [E.D. Dekker] Multatuli: Maks Havelaar. Tłumaczyła [z niemieckiego] Br. Neufeldówna. „Gazeta Handlowa” 1903 nr 2-177. Wydanie osobne: Cz. 1-2. Warszawa: [b.w.] 1903, 160+159 s. Biblioteka Dzieł Wyborowych nr 297-298. Wydania następne: Warszawa: Czytelnik 1949; [Przedmowę napisał, słownictwo i realia indonezyjskie opracował R. Stiller]. Warszawa: Iskry 1956.

Tytuł oryginału: Max Havelaar of De kaffyveïlingen der Nederlandische Handelmaatschappÿ.

Informacja o przekładzie z niemieckiego w: Multatuli w Polsce. Charakterystyka przekładów książkowych s. 144.

Scenariusz imprezy okolicznościowej: Adaptacja sceniczna A. Milskiej. Tłumaczenie B. Neufeldówny; Centralna Rada Związków Zawodowych w Polsce. Warszawa: Książka i Wiedza 1950. Biblioteczka Świetlicowa, nr 49.

15. L. Compain: Przebojem. Powieść. Z francuskiego przełożyła B. Neufeldówna. Lwów: „Słowo Polskie” 1904, 158 s. Dodatek tygodniowy „Słowa Polskiego”. Wydanie 2 Toledo, OH: A.A. Paryski 1919.

Tytułu oryginału nie udało się ustalić.

16. E. Glyn: Wizyty Elżbiety. Przekład z angielskiego B. Neufeldównej. Lwów: „Słowo Polskie” 1905, 144 s. Dodatek do „Słowa Polskiego”.

Tytuł oryginału: Visits of Elizabeth.

17. E. Key: Nowe szkice. Przekład [B. Neufeldówny] Br. N. Warszawa; Kraków: Gebethner i Wolf 1905, 139 s. Biblioteka Tygodnika Ilustrowanego, nr 18.

Zawartość: O słuchaniu (1899); Piękno (1897-1898); Lud i sztuka (1900); Wykształcenie (1897); Reakcja przeciw kwestii kobiecej; Requiem (1899).

18. E. Checchi: Garibaldi. Biografia. Z przedmową W. Jabłonowskiego. T. 1. [Tłumaczyła z angielskiego B. NeufeldównaKopelówna]. Warszawa: [b.w.] 1908, 142 s. Biblioteka Dzieł Wyborowych nr 555.

Tytuł oryginału: Garibaldi. La sua vita narrata.

T. 1 przełożył z włoskiego S. Kozicki. 

19. B.M. Björnson: Mary. Powieść. Tłumaczyła B. Neufeldówna. „Ludzkość” 1906 nr 2-141. Wydanie osobne: Cz. 1-2. Warszawa: [b.w.] [1909], 115 + 118 s. Biblioteka Dzieł Wyborowych, nr 610-611.

Tytuł oryginału: Mary.

Zawiera także Wstęp B. Neufeldówny.

20. H. Heijermans: Miasto diamentów. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Cz. 1-2. Warszawa: Drukarnia Ed. Nicz. i S-ka 1908,  143 + 131 s. Biblioteka Dzieł Wyborowych nr 567-68. 

Tytuł oryginału: Diamanstad.

21. A.C. Doyle: Czterej = (The sign of four). Powieść. Tłumaczyła z angielskiego B. Neufeldówna. Warszawa: Drukarnia Ed. Nicz i S-ka 1908, 159 s. Biblioteka Dzieł Wyborowych, nr 524. Wydanie następne pt. Znak czterech. Warszawa: W. Pawłowski 1922, 207 s.

22. A.C. Doyle: Z przygód Sherlocka Holmesa. Tłumaczyła z angielskiego B. Neufeldówna. Warszawa: [b.w.] 1908, 159 s. Biblioteka Dzieł Wyborowych, nr 549. Wydanie 2 pt. Wstęga cętkowana. Warszawa: W. Pawłowski 1922.

Tytuł oryginału: The adventure of the speckled band.

23. E. Wharton: Świat zabawy. Tłumaczyła z angielskiego B. Neufeldówna. Warszawa: „Słowo Polskie” 1908, 35 s.

Tytuł oryginału: House of mirth.

24. G. Duval i X. Roux: Śpiew łabędzi. Komedia w 3 aktach. Tłumaczyła z francuskiego B. Neufeldówna. Wystawienie: Reżyseria J. Śliwicki. Warszawa, Teatr Letni 1909.

Tytułu oryginału nie udało się ustalić.

Recenzja:

J. LORENTOWICZ. „Nowa Gazeta” 1909 nr 382.

25. B. Kellermann: Ingeborga. Powieść. Tłumaczyła z niemieckiego B. Neufeldówna. Warszawa: „Sfinks” 1909, 184 s. Wydania następne: Warszawa: F. Hoesick 1916, 1921. 

Tytuł oryginału: Ingeborg.

Recenzja:

J. BARCZYŃSKI. „Prawda” 1909 nr 14.

26. G. Rovetta: Lulu. Powieść. Przekład z włoskiego B. Neufeldównej. Lwów: „Słowo Polskie” 1909, 228 s.

Tytuł oryginału: Casta diva.

27. A. Schnitzler: Droga do wyzwolenia. Powieść. Tłumaczyła z niemieckiego Br. Neufeldówna. Warszawa: Biblioteka „Nowej Gazety” 1910, 284 s.

Tytuł oryginału: Der Weg ins Freie.

28. G.B. Shaw: Uczeń szatana. Melodramat. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Wystawienie: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1912. 

Tytuł oryginału: The devil’s disciple. 

29. H. Bang: Bezdomni. Powieść. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Warszawa: S. Orgelbranda Synowie [1914], 375 s.

Tytuł oryginału: De uden faedreland.

30. A. Ular: Żółta fala. Romans na tle walki rasowej. Tłumaczenie z języka niemieckiego Br. Neufeldówna. Lwów: H. Altenberg, G. Seyfarth, B. Wende i S-ka 1914, 471 s.

Tytuł oryginału: Gelbe Flut. Ein Rassenroman.

31. H. Kistemaeckers: Żagiew. Komedia w 3 aktach. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Wystawienie: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1915.

Tytuł oryginału: La Flambée.

32. [J.F. Fonson] F. Fonson: Panna sklepowa. Farsa w 3 aktach. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Wystawienie: Warszawa, Teatr Letni 1916. 

Tytuł oryginału: La Demoiselle de Magasin.

33. I. Földes: Czerwony goździk. Sztuka w 3 aktach. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Wystawienie: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1916. 

Tytuł oryginału: A vörös szegfü.

34. A. Picard: Anioł opiekuńczy. Komedia w 3 aktach. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Wystawienie: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1918.

Tytuł oryginału: L’Ange gardien.

35. W. Le Quiex: Pod znakiem miecza. Dzieje miłości i wojny w Belgii. Tłumaczyła z angielskiego B. Neufeldówna. „Kurier Polski” 1919 nr 342 – 1920 nr 78.

Tytułu oryginału nie udało się ustalić.

36. B. Shaw: Cezar i Kleopatra. Historia w 5 aktach. Wystawienie: Warszawa 1921. Wydanie osobne: Ze wstępem G.K. Chestertona. [Tłumaczyła z angielskiego B. Neufeldówna]. Warszawa: Ignis 1921, 184 s.

Tytuł oryginału: Caesar and Cleopatra.

37. L.V. Bruun: Dziwna noc. Romans. Tłumaczyła Br. Neufeldówna. Warszawa: Drukarnia Spółka Wydawnicza Powszechna 1922, 189 s. Biblioteka „Kuriera Polskiego”. Wydania następne: Warszawa: Lux [1925] 1926;  Warszawa: Biblioteka Romansów i Powieści 1927.

Tytuł oryginału: Die seltsame Nacht der Helga Wangen.

38. J. Galsworthy: Braterstwo ludów. Powieść. Tłumaczyła z angielskiego B. Neufeldówna. Warszawa: [b.w.] 1922, 268 s. Biblioteka „Kuriera Polskiego”. Wydania następne pt. Powszechne braterstwo. Powieść. Przełożyła z angielskiego upoważniona przez autora B. Neufeldówna. Warszawa: Ignis 1923; wydanie 2 tamże 1924; Warszawa: Wydawnictwo Avia Artis 2021.

Tytuł oryginału: Fraternity.

39. H. i J. Tharaud: Królestwo Boże. Sceny z życia na Ukrainie. [Przełożyła z francuskiego B. Neufeldówna]. Zamość: Z. Pomarański 1922, 148 s. 

Tytuł oryginału: Royaume de Dieu. 

40. T. Gautier: Romans mumii. Powieść Tłumaczyła z francuskiego B. Neufeldówna. Warszawa: [b.w.] 1923, 176 s. Biblioteka „Kuriera Polskiego”. Wydania następne: Warszawa: Księgarnia Biblioteki Dzieł Wyborowych [1924]; wydanie 1 powojenne Warszawa: Alfa 1992; Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych 2006. 

Tytuł oryginału: Roman de la momie.

41. A.S-M. Hutchinson: Taka to i wolność. Powieść. Tłumaczyła z angielskiego up. przez autora B. Neufeldówna. Warszawa: [b.w.] 1923, 371 s. Biblioteka Powieściowa „Kuriera Polskiego”, t. 4. Wydanie następne: T. 1-2. Warszawa: Księgarnia Biblioteki Dzieł Wyborowych [1925], 166 + 158 s. Biblioteka Dzieł Wyborowych, t. 22. 

Tytuł oryginału: Freedom.

42. F. Norris: Potęga giełdy. Powieść. [Przełożyła z angielskiego B. Neufeldówna]. Warszawa: Z. Pomarański 1923, 356 s. 

Tytuł oryginału: The pit.

43. C. Spitteler: Wrogowie dziewcząt. Tłumaczyła z niemieckiego B. Neufeldówna. Warszawa: [b.w.] 1923, 104 s. Biblioteka Powieściowa „Kuriera Polskiego”, t. 3. Wydanie 2 Warszawa: Nakładem Biblioteki Książek Błękitnych 1927. Biblioteka Książek Błękitnych nr 22.

Tytuł oryginału: Die Mädchenfeinde.

44. C. Spitteler: Konrad Porucznik: Obraz; Gustaw: Sielanka. Przekład autoryzowany B. Neufeldówny. Lwów: Wydawnictwo Polskie 1925, 321 s. Biblioteka Laureatów Nobla, t. 33.

Tytuły oryginałów: Conrad der Leutnant. Gustav. 

45. T. Bernard: Pamiętnik statecznego młodzieńca. Tłumaczyła [B. Neufeldówna] B.N. Warszawa: Wesoła Biblioteka [ca 1926], 169 s. 

Tytuł oryginału: Mémoires d’un jeune homme rangé.

46. L.V. Bruun: Dziwna noc; Pan; Romans w czterech godzinach. Tłumaczenie B. Neufeldówny. Warszawa: Biblioteka Romansów i Powieści 1927, 189 s.  

Tytuł oryginału: Die seltsame Nacht der Helga Wangen; Pan. Roman i fire timer. 

47. V. Mandelstamm: Hollywood, stolica filmu. Powieść. Tłumaczyła z francuskiego upoważniona przez autora B. Neufeldówna. Warszawa: Biblioteka Dzieł Wyborowych 1927, 167 s. Biblioteka Dzieł Wyborowych, t. 3.

Tytuł oryginału: Hollywood. Roman de moeurs cinématographiques.

Recenzja:

[b.a.]. „Polska Zbrojna” 1927 nr 72.

48. K. Michaëlis: Pani Jonna. Tłumaczyła upoważniona przez autora B. Neufeldówna. Warszawa: Rój 1927, 179 s. 

Tytuł oryginału: Unge dame Jonna. 

49. A.C. Doyle: Pies Baskerville’ów. Powieść. Przełożyła z oryginału angielskiego B. Neufeldówny]. Kościan: Nakładem wydawnictwa „Gazety Polskiej” 1925, 143 s. Wydania następne: Warszawa: Wydawnictwo Polskie 1928, s.; wydanie 2 Warszawa: [b.w.] 1932; Warszawa: Interpress 2012. 

Tytuł oryginału: The hound of the Baskervilles.

50. G. Åsbrink: Szwecja. Kraj. Ludzie. Z historii Szwecji. Szwecja dzisiejsza. Podróże poprzez Szwecję. Z przedmową Z. Dębickiego. [Tłumaczyła Br. N.]. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka 1928, 166 s. 

Tytułu oryginału nie udało się ustalić.

51. K. Michaëlis: Niebezpieczny wiek. Notatki z pamiętnika i listy. Tłumaczyła upoważniona przez autorkę B. Neufeldówna. [Okładkę projektował S. Norblin]. Warszawa: Rój 1929, 180 s.

Tytuł oryginału: Den Farlige Alder.

52. W.L. George: Różane łoże. Powieść. [Przekład z angielskiego Br.N.]. Warszawa: Płomień, 1937, 238 s. 

Tytuł oryginału: Bed of roses.

Stanowi cz. 2; cz. 1 zob. poz. 53.

53. W.L. George: Wiktoria. Powieść. [Przekład z angielskiego Br.N.]. Warszawa: Płomień, 1937, 233 s. 

Tytuł oryginału: A bed of roses.

Stanowi cz. 2 całości pt. Bed of roses; cz. 1 zob. poz. 52.

54. R.S. Hichens: Daremna ofiara. Powieść. [Przekład z angielskiego B. Neufeldówny]. Warszawa: Płomień, 1937, 298 s. 

Tytuł oryginału: Fruitful vine.

Stanowi cz. 2 całości; cz. 1 zob. poz. 55.

55. R.S. Hichens: Płodny szczep. Powieść. [Przekład z angielskiego B. Neufeldówny]. Warszawa: Płomień, 1937, s.

Tytuł oryginału: The fruitful vine.

Stanowi cz. 1 całości pt. The fruitful vine; cz. 2 zob. poz. 54.

56. A.K. Green: Kto winien? Powieść kryminalna. [Przekład z angielskiego B. Neufeldówna] Br.N. Warszawa: Płomień 1937 [i.e.1938], 222 s. 

Tytuł oryginału: One of my sons.

57. A.C. Doyle: Dolina trwogi. [Przełożyła B. Neufeldówna]. Warszawa: Hachette Polska 2009, 261 s. Sherlock Holmes & Inni, 4.

Tytuł oryginału: Valley of fear.

58. L. von Sacher-Masoch: Wenus w futrze. Powieść erotyczna. [Tłumaczenie: Anonim]. Warszawa: Wydawnictwo Avia Artis 2021, plik tekstowy w formacie PDF. 

Tytuł oryginału: Venus im Pelz.

59. A.C. Doyle: Inne opowiadania. [Tłumaczenie anonim oraz B. Neufeldówna]. Warszawa: Wydawnictwo Avia Artis 2022, plik tekstowy w formacie PDF. 

Tytuły oryginałów: The king of foxes; The leather funnel; Brigadier Gerard.

Zawartość: Lisi król; Lejek z czarnej skóry; Zbrodnia brygadiera. 

PRZEKŁADY NIEOPUBLIKOWANE

B. Björnson: Gdy młode wino kwitnie. Komedia. Tłumaczyła B. Neufeldówna. Powstanie przekładu 1909.

Tytuł oryginału:

Informacja za „Kurier Warszawski” 1909 nr 307.

OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)

WYWIADY

U nestorki dziennikarek polskich. Rozmawiała I. Jabłkowska. „Kobieta Współczesna” 1928 nr 37.

SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE

M. TYROWICZ.W:  Polski Słownik Biograficzny. T. 22. Kraków 1977.

OMÓWIENIA

1. J. KOCH: Multatuli (1820-1887) w Polsce. Próba historycznoliterackiej analizy przebiegu recepcji na przełomie XIX i XX wieku. Wrocław 2000 [tu o B. Neufeldównie na s. 138-148].

2. L. MAGNONE: The dangerous age. Polish reception of Karin Michaёlis’s feminist bestseller. „Rocznik Komparatystyczny” 2016 nr 7 [tu m.in. o przekładach Neufeldówny].

NEUFELDÓWNA Bronisława

1857-1931

Cryptonyme : Br.N.

Traductrice, journaliste.

Née le 1er avril 1857 à Varsovie dans une famille juive polonisante, elle est la fille de Karol Neufeld, un marchand, et de Cecylia, née Neumark. Elle commence son éducation à la maison et la continue dans une école pour jeunes filles ; face à l’impossibilité de poursuivre des études à l’université dont l’accès est fermé aux femmes, elle complète son éducation par l’autoformation en littérature, en philosophie et en histoire. Se trouvant dans une situation économique précaire, elle travaille pendant un bref laps de temps en tant que gouvernante. En 1882, elle commence à travailler comme journaliste dans la revue hebdomadaire « Nowiny », à la section des nouvelles internationales ; elle noue alors avec Bolesław Prus une amitié qui durera plusieurs années. En lisant des articles de la presse étrangère, elle perfectionne ses connaissances des langues, ce qui lui permettra bientôt de se mettre à la traduction. En 1883, elle fait ses débuts de traductrice avec le roman Angela de Friedrich Spielhagen. Son activité traductive est intense : elle traduit des ouvrages en prose et des ouvrages dramatiques contemporains de l’anglais, de l’allemand, du français et de l’italien ; entre autres ceux de Prosper Mérimée, Rudyard Kipling, Shaun Dave Hutchinson et Henri Bataille, qu’elle publie parfois anonymement. À partir de 1884, elle collabore avec « Gazeta Polska » et « Gazeta Handlowa », et ensuite aussi avec « Kurier Warszawski », « Kurier Codzienny », « Świat », « Sfinks », « Kurier Polski » et « Epoka ». Elle publie ses recensions musicales et articles dans « Prawda » (1895-98) et « Tygodnik Ilustrowany ». À l’occasion, elle traduit de la littérature polonaise, par exemple la nouvelle de Henryk Sienkiewicz Bądź błogosławiona vers l’allemand (« Nord und Süd », septembre 1894). En 1895, à Berlin, elle signe un contrat pour traduire Quo vadis, mais la traduction n’aura pas lieu. Elle reste en contact étroit avec Sienkiewicz et avec d’autres gens de lettres éminents tels que Deotyma, Aleksander Świętochowski, Władysław Reymont et Lucjan Rydel. Elle publie ses traductions de romans en feuilleton dans des revues telles que « Gazeta Handlowa » (1903), dans laquelle elle est responsable de la section internationale ; à partir de 1904, elle écrit pour « Ludzkość » (1906), où elle est responsable de l’actualité étrangère depuis la même année, et aussi « Kurier Polski ». À partir de 1908, elle collabore avec « Nowa Gazeta ». Elle s’engage dans le mouvement de l’émancipation des femmes et dans des actions caritatives en faveur des enfants. Au cours des années 1910-11, elle publie des portraits d’écrivains européens dans « Nowa Gazeta » et son supplément « Literatura i Sztuka ». À partir de 1911, elle est membre de la section Stanisław Moniuszko auprès de la Société musicale de Varsovie (Warszawskie Towarzystwo Muzyczne). En 1912, elle fait une cure en France, notamment à Menton. Pendant la Première Guerre mondiale, elle reste à Varsovie et continue à traduire. Après la guerre, elle collabore de façon régulière avec « Gazeta Polska » et plus ponctuellement avec d’autres revues. Elle devient membre de l’Union Syndicale des Gens de lettres polonais (Związek Zawodowy Literatów Polskich, ZZLP) et de l’Association des Gens de lettres et des journalistes (Towarzystwo Literatów i Dziennikarzy, TLD) de Varsovie, où elle est membre du directoire, à partir de 1925. Elle est aussi membre de l’Union des Journalistes polonais (Związek Dziennikarzy Polskich, ZDP). Ayant noué une correspondance avec John Galsworthy et obtenu de lui le statut de PEN Club qu’il avait créé, elle se tourne vers Stefan Żeromski avec le projet de création d’une organisation pareille en Pologne. En 1925, elle est parmi les créateurs du Club littéraire polonais (Polski Klub Literacki), c’est-à-dire le PEN Club polonais ;elle devient également membre du directoire de cette association. En 1926, elle quitte le comité de rédaction de « Kurier Polski » en signant, parmi d’autres personnes, une lettre de protestation contre les actions de l’éditeur du journal. En 1927, elle devient membre du comité d’organisation du Bal de la Littérature où participe le maréchal Józef Piłsudski. En 1930, elle rejoint les signataires d’une protestation contre la création de l’Institut pour la promotion de l’activité littéraire, tout en exprimant son soutien à la création de l’Académie polonaise des lettres lors de la réunion de la ZZLP à Poznań. En 1929, elle est décorée par la Croix d’Officier de l’Ordre Polonia Restituta. Elle meurt le 16 février 1931 à Varsovie. Elle est enterrée dans cette ville, au cimetière de Powązki.

La localisation des archives de la traductrice est inconnue. Dans son testament, Neufeldówna a exprimé la volonté de faire don de sa collection de livres à la Bibliothèque nationale (Biblioteka Narodowa) de Varsovie. Des unités de sa correspondance se trouvent à la Bibliothèque nationale et à la Bibliothèque nationale Ossolineum de Wrocław.

NEUFELDÓWNA Bronisława

1857-1931

Kodnamn: Br.N. 

Översättare, publicist.

Född den 1 april 1857 i Warszawa i den poloniserande judiska familjen; dotter till Karol Neufeld, köpman, och Cecylia, född Neumark. I början läste hon hemma, senare vid en högre skola för flickor. På grund av att universitetsstudier inte var tillgängliga för kvinnor kompletterade hon sina kunskaper i litteratur, filosofi och historia via självstudier. På grund av den svåra ekonomiska situationen arbetade hon en kort period som guvernant. 1882 började hon arbeta som journalist för ”Nowiny” på avdelningen för internationella nyheter. Där började hennes långvariga vänskap med Bolesław Prus. Genom att samla material från den utländska pressen förbättrade hon sina språkkunskaper, vilket ledde till att hon började arbeta som översättare. Hon debuterade som översättare 1883 med översättningen av Friedrich Spielhagens novell Angela. Därefter fortsatte hon med det intensiva översättningsarbetet av samtida prosa och drama från engelska, tyska, franska och italienska, och publicerade även anonymt bland annat översättningar av Prosper Marimées, Rudyard Kiplings,  Arthur Stuart-Menteth Hutchinsons och Henry Batailles verk. Sedan 1884 samarbetade hon med ” Gazeta Polska” och ”Hazeta Handlowa” och därefter även med ”Kurier Warszawski”, ”Kurier Codzienny”, ” Świat”, ”Sfinks”, ”Kurier Polski” och ”Epoka”. Musikrecensioner och artiklar publicerade hon i ”Prawda” (1895-1898) och i ”Tygodnik ilustrowany”. Ibland översatte hon polsk litteratur, bland annat Henryk Sienkiewiczs berättelse Var välsignad [Bądź błogosławiona] till tyska (”Nord und Süd” septembernumret från 1984). 1895 ingick hon ett förlagsavtal för översättningen av Quo vadis, men denna blev aldrig av. Hon upprätthöll nära kontakter med både Sienkiewicz och andra framstående författare, som Deotyma, Aleksander Świętochowski, Władysław Reymont och Lucjan Rydel. Översättningar publicerade hon i avsnitt bland annat i ”Gazeta Handlowa” (1903), där hon sedan 1904 ansvarade för den utländska avdelningen, i ”Ludzkość” (1906), där hon sedan samma år ledde utländsk krönika, samt i ”Kurier Polski”. Sedan 1908 samarbetade hon med ”Nowa Gazeta”. Neufeldówna engagerade sig i kvinnornas emancipationsrörelse och välgörenhetsarbete för barn. Under åren 1910-1911 publicerade hon porträtt av europeiska författare i ”Nowa Gazeta” och dess bilagan ”Literatura i Sztuka”. Från 1911 var hon medlem i S. Moniuszko-sektionen vid Warszawas musiksällskapet [Warszawskie Towarzystwo Muzyczne]. 1912 vistades hon på en kurort i Frankrike, där hon bland annat besökte Menton. Under första världskriget stannade hon i Warszawa och fortsatte sitt översättningsarbete. Efter kriget samarbetade hon fast som journalist för ”Gazeta Polska” och ibland för andra tidskrifter. Hon blev medlem i Polska författarnas fackförbund [Związek Zawodowy Literatów Polskich, ZZLP] och Litteraternas och journalisternas sällskap i Warszawa [Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy, TLD], där hon från 1925 medverkade som styrelseledamot. Hon var även medlem i Polska journalistförbundet [Związku Dziennikarzy Polskich, ZDP]. Efter att ha inlett en korrespondens med John Galsworthy och införskaffat till Polen stadgarna för PEN-klubben som han grundade, föreslog hon för Stefan Żeromski att grunda en liknande organisation. 1925 var hon medgrundare av den polska litteraturklubben, det vill säga Polska PEN-klubben [Polski PEN Club], där hon blev styrelseledamot. 1926 lämnade hon redaktionen för ”Kurier Polski” som en av undertecknarna av ett protestbrev mot tidningens utgivares åtgärder. 1927 deltog hon i organisationskommittén för litteraturbalen [Bal Literatury] där fältmarskalken Józef Piłsudski närvarade. 1930 undertecknade hon en protest mot inrättandet av Institutet för stöd till litterärt skapande [Instytut Popierania Twórczości Literackiej], efter att ha tidigare uttryckt stöd för inrättandet av Polska litteraturakademin [Polska Akademia Literatury] vid ett ZZLPs stormöte i Poznań. 1929 blev hon belönad med Polonia Restituta-officerskorset [Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski]. Neufeldówna avled den 16 februari 1931 i Warszawa och begravdes på Powązki-kyrkogården. Det är okänt var hennes arkiv finns. I sitt testamente uttryckte Neufeldówna sin önskan att hennes boksamling skulle överlämnas till Nationalbiblioteket i Warszawa. Hennes korrespondens finns bevarad i Nationalbiblioteket och i Ossolineumbiblioteket i Wrocław.

NEUFELDÓWNA [NEUFELD] Bronisława

1857-1931

Kryptonym: Br.N. 

Übersetzerin, Publizistin

Geboren am 1. April 1857 in Warschau in einer polonisierten jüdischen  Familie; Tochter des Kaufmanns Karol Neufeld und von Cecylia, geb. Neumark. Anfangs erhielt sie Unterricht zuhause, später in einer höheren Mädchenschule und anschließend, da für Frauen der Weg an die Universität versperrt blieb, vervollständigte sie ihr Wissen durch eigene Studien in den Bereichen  Literatur, Philosophie und Geschichte. Aufgrund ihrer schwierigen materiellen Situation war sie für kurze Zeit als Gouvernante tätig. 1882 fing sie jedoch an als Journalistin zu arbeiten – in der Abteilung für internationale Nachrichten der Zeitung „Nowiny“, dort begann auch ihre langjährige Freundschaft mit Bolesław Prus. Bei der Auswertung der internationalen Presse vertiefte sie ihre Fremdsprachenkenntnisse, sodass sie bald auch als Übersetzerin tätig war. 1883 debütierte sie mit der Übersetzung des Romans Angela von Friedrich Spielhagen. In den nächsten Jahren setzte sie ihre intensive übesetzerische Arbeit fort, indem sie zeitgenössische Prosa und Dramen aus dem Englischen, Deutschen, Französischen und Italienischen übertrug. Sie publizierte, manchmal auch anonym, u.a. Übersetzungen der Werke von Prosper Merimée, Rudyard Kipling, Arthur Stuart-Menteth Hutchinson i Henry Bataille. Ab 1884 arbeitete sie mit den Zeitungen „Gazeta Polska“” und „Gazeta Handlowa“ zusammen, später auch mit „Kurier Warszawski“, „Kurier Codzienny“, „Świat“, „Sfinks“, „Kurier Polski“ und „Epoka“. Sie veröffentlichte Musikrezensionen und Artikel in „Prawda” (1895-98) und „Tygodnik Ilustrowany“. Gelegentlich übersetzte sie auch polnische Literatur, u.a. eine Erzählung von Henryk Sienkiewicz Sei gelobt. Eine indische Sage [Bądź błogosławiona] ins Deutsche („Nord und Süd”, September 1894). 1895 schloss sie mit einem Berliner Verlag einen Vertrag für die Übersetzung des Romans Quo vadis von Sienkiewicz, der allerdings nicht realisiert wurde, ab. Sie stand in engem Kontakt sowohl mit Henryk Sienkiewicz als auch mit anderen führenden Schriftstellern, wie Deotyma, Aleksander Świętochowski, Władysław Reymont oder Lucjan Rydel. Sie publizierte Übersetzungen von Feuilletonromanen u.a. in den Zeitungen „Gazeta Handlowa” (1903), wo sie seit 1904 für den Auslandsteil verantwortlich war,  „Ludzkość” (1906), wo sie seit 1906 die Auslandschronik redigierte, und „Kurier Polski”. 1908 begann ihre Zusammenarbeit mit „Nowa Gazeta”. Sie engagierte sich für die Emanzipationsbewegung der Frauen und für die Wohltätigkeitsarbeit zugunsten von Kindern. In den Jahren 1910-11 publizierte sie in „Nowa Gazeta“ und in deren Kulturbeilage „Literatura i Sztuka” eine Reihe von Portraits europäischer Schriftsteller. Ab 1911 war sie Mitglied in der Stanisław-Moniuszko-Sektion der Warschauer Musikgesellschaft [Warszawskie Towarzystwo Muzyczne]. 1912 fuhr sie zur Kur nach Frankreich, wo sie u.a. Menton besuchte. Während des Ersten Weltkriegs hielt sie sich in Warschau auf und setzte ihre übersetzerische Arbeit fort. Nach dem Krieg arbeitete sie als Journalistin dauerhaft mit „Gazeta Polska“ zusammen, gelegentlich auch mit anderen Zeitschriften. Sie trat dem Berufsverband Polnischer Schriftsteller [Związek Zawodowy Literatów Polskich (ZZLP)] bei, ebenso wie der Warschauer Gesellschaft von Schriftstellern und Journalisten [Towarzystwo Literatów i Dziennikarzy (TLD)], in der sie seit 1925 im Vorstand tätig war. Sie war auch Mitglied im Verband Polnischer Journalisten [Związek Dziennikarzy Polskich (ZDP)]. Nachdem sie in Briefkontakt zu John Galsworthy getreten und die Satzung des von ihm gegründeten P.E.N.-Clubs erhalten hat, richtete sie an Stefan Żeromski den Vorschlag, in Polen eine ähnliche Organisation zu gründen. 1925 war sie Mitbegründerin des Polnischen Literaturklubs [Polski Klub Literacki], d.h. des Polnischen P.E.N.-Clubs, in dem sie auch Vorstandsmitglied wurde. 1926 verließ sie die Redaktion von „Kurier Polski“ und unterzeichnete einen Protestbrief gegen das Vorgehen des Herausgebers der Zeitung. 1927 war sie im Organisationskomitee eines Literaturballs, an dem auch Marschall Józef Piłsudski teilnahm. 1930 war sie unter den Unterzeichnern des Protests gegen die Errichtung eines Instituts zur Förderung des Literarischen Schaffens [Instytut Popierania Twórczości Literackiej], nachdem sie sich zuvor, auf der Tagung von ZZLP in Poznań, für die Errichtung der Polnischen Akademie für Literatur [Polska Akademia Literatury] ausgesprochen hatte. 1929 wurde sie mit dem Offizierskreuz des Ordens Polonia Restituta [Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski] ausgezeichnet. Sie starb 1931 in Warschau und wurde auf dem Powązki-Friedhof beigesetzt.

Informationen zum Aufbewahrungsort ihres Archivs liegen nicht vor. In ihrem Testament überschrieb Neufeldówna ihre Privatbibliothek der Polnischen Nationalbibliothek. Einzelne Konvolute ihrer Korrespondenz befinden sich in den Sammlungen der Nationalbibliothek in Warschau und der Nationalen Ossolineum-Bibliothek in Wrocław [Narodowa Biblioteka Ossolineum].

NEUFELDÓWNA Bronisława

1857-1931

Criptonimo: Br.N. 

Traduttrice, articolista.

Nata il primo aprile 1857 a Varsavia in una famiglia ebrea in via di polonizzazione; figlia di Karol Neufeld, commerciante, e Cecylia, nata Neumark. Inizialmente venne educata in casa, successivamente in un collegio femminile, e di fronte all’impossibilità di accedere agli studi universitari per le donne, completò la sua istruzione da autodidatta specializzandosi in letteratura, filosofia e storia. A causa di difficoltà economiche, lavorò brevemente come governante. Nel 1882 cominciò però a lavorare come giornalista sulle pagine di “Nowiny” per la sezione esteri, stringendo, all’interno della redazione, un’amicizia pluriennale con Bolesław Prus. Raccogliendo materiali della stampa estera, perfezionò la sua conoscenza delle lingue straniere, grazie alla quale iniziò di lì a poco la sua opera di traduttrice. Nel 1883 esordì come traduttrice con il romanzo Angela di Friedriech Spielhagen. Proseguì intensamente il suo lavoro di traduttrice di prosa e teatro contemporaneo dall’inglese, dal tedesco, dal francese e dall’italiano, pubblicando anche anonimamente, tra le altre cose traduzioni delle opere di Prosper Merimée, Rudyard Kipling, Shaun Dave Hutchinson e Henry Bataille. Dal 1884 collaborò con “Gazeta Polska” e “Gazeta Handlowa”, e successivamente anche con “Kurier Warszawski”, “Kurier Codzienny”, “Świat”, “Sfinks”, “Kurier Polski” ed “Epoka”. Sue recensioni musicali e suoi articoli vennero pubblicati su “Prawda” (1895-98) e “Tygodnik Ilustrowany”. Tradusse occasionalmente opere della letteratura polacca, tra cui i racconti di Henryk Sienkiewicz Bądź błogosławiona [Sii benedetta] in tedesco (nel 1894, sul numero di settembre di “Nord und Süd”). Nel 1895 stipulò a Berlino un contratto di pubblicazione per la traduzione di Quo vadis, la quale però non si concretizzò. Rimase in stretto contatto sia con Sienkiewicz, che con altri autori di punta, come Deotyma, Aleksandr Świętochowski, Władysław Reymont e Lucjan Rydel. Pubblicò traduzioni di romanzi a puntate su riviste come “Gazeta Handlowa” (1903), nella quale dal 1904 si occupò della sezione esteri, “Ludzkość” (1906), dove da quell’anno diresse la cronaca estera, e “Kurier Polski”. Dal 1908 mantenne una collaborazione con “Nowa Gazeta”. Si impegnò nel movimento per l’emancipazione della donna e nelle attività di beneficienza per i bambini. Negli anni 1910-11 pubblicò ritratti di scrittori europei su “Nowa Gazeta” e sul suo allegato “Literatura i Sztuka”. Dal 1911 fece parte della sezione “S. Moniuszki” della Compagnia Musicale di Varsavia (WTM). Nel 1912 si recò, per ricevere delle cure, in Francia, dove visitò, tra i vari posti, Mentone. Durante la prima guerra mondiale rimase a Varsavia, dove continuò il suo lavoro di traduttrice. Dopo la guerra lavorò come giornalista e fu collaboratrice fissa di “Gazeta Polska” e saltuariamente con altre riviste. Entrò a far parte del Sindacato dei Letterati Polacchi (ZZLP) e della sezione di Varsavia della Societàl dei Letterati e dei Giornalisti (TLD), nella quale dal 1925 fu membro del consiglio. Fu membro anche del Sindacato dei Giornalisti Polacchi (ZDP). Dopo aver avviato una corrispondenza con John Galsworthy e aver fatto conoscere in Polonia lo statuto, da lui redatto, del PEN Club, presentò a Stefan Żeromski il progetto di fondare un’organizzazione simile. Nel 1925 fu cofondatrice del Club dei Letterati Polacchi [Polski Klub Literacki], ovvero il PEN Club polacco, di cui entrò a far parte come membro del consiglio. Nel 1926 abbandonò la redazione del “Kurier Polski” in quanto firmataria di una lettera di protesta contro le attività dell’editore del giornale. Nel 1927 fece parte del comitato organizzativo del Ballo Letterario che ebbe come ospite il maresciallo Józef Piłsudski. Nel 1930 si unì al gruppo di firmatari di una protesta contro l’istituzione dell’Istituto di Supporto alla Creazione Letteraria [Instytut Popierania Twórczości Literackiej], avendo precedentemente espresso il proprio sostegno nei confronti dell’istituzione dell’Accademia Polacca delle Lettere (PAL) durante il congresso di Poznań del Sindacato dei Letterati Polacchi (ZZLP). Nel 1929 le venne conferita la croce di ufficiale dell’Ordine della Polonia Restituta [Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski]. Morì il 16 febbraio 1931 a Varsavia, dov’è sepolta al cimitero Powązki.

Non è conosciuta l’ubicazione dell’archivio della traduttrice. Nel testamento Neufeldówna espresse la volontà di lasciare la propria biblioteca alla Biblioteca Nazionale di Varsavia  [Biblioteka Narodowa w Warszawie]. Fascicoli della sua corrispondenza si trovano presso la Biblioteca Nazionale e nella Biblioteca Ossolineum di Breslavia [Biblioteka Ossolineum we Wrocławiu].

NEUFELDÓWNA Bronisława

1857-1931

Cryptonym: Br.N. 

Translator, journalist

Born on 1 April 1857 in Russian-ruled Warsaw into a Polonized Jewish family; daughter of the trader Karol Neufeld and Cecylia née Neumark. She was initially home-schooled before attending a finishing school. Owing to women being barred from higher education, she studied literature, philosophy and history herself. With little money available, she briefly worked as a governess to support herself. In 1882, she then took up a position as a journalist for Nowiny, contributing to the international section. She established a life-long friendship with Bolesław Prus while working for the newspaper. While collecting materials published in the international press, she improved her knowledge of foreign languages and soon started working as a translator. She made her debut as a translator in 1883 with a Polish version of Friedrich Spielhagen’s novel Angela. She continued to work intensely as a translator of contemporary prose pieces and plays originally in English, German, French and Italian. She also published some translations anonymously, including works by Prosper Merimée, Rudyard Kipling, Arthur Stuart-Menteth Hutchinson and Henry Bataille.  From 1884, she collaborated with Gazeta Polska and Gazeta Handlowa, while later also writing from Kurier Warszawski, Kurier Codzienny, Świat, Sfinks, Kurier Polski and Epoka. She published music reviews and articles in Prawda (1895-98) and Tygodnik Ilustrowany. She occasionally translated literature from Polish into German, for example Henryk Sienkiewicz’s ‘Bądź błogosławiona’ (in Nord und Süd, September 1894). In 1895, she signed a publishing agreement in Berlin to translate his novel Quo Vadis, although she never produced the German version. She remained in close contact with Sienkiewicz and other leading Polish writers, including Deotyma, Aleksander Świętochowski, Władysław Reymont and Lucjan Rydel. She published serialized translations of novels in Gazeta Handlowa (1903), where from 1904 she was head of the international news section, in Ludzkość (1906), where starting the same year she contributed a chronicle of foreign news, and Kurier Polski. From 1908, she contributed to Nowa Gazeta. She was involved in the women’s liberation movement and charity work for children. In 1910/11, she published portraits of European writers in Nowa Gazeta and its supplement Literatura i Sztuka. From 1911, she was a member of the Stanisław Moniuszko Section at the Warsaw Musical Society (Warszawskie Towarzystwo Muzyczne). In 1912, she travelled to France for convalescence, visiting cities including Menton. She spent World War I in Warsaw, remaining active as a translator. After the war, she became a regular correspondent for Gazeta Polska while also contributing as a freelancer to other publications. She joined the Polish Writers’ Trade Union (ZZLP) and the Warsaw Society of Writers and Journalists (Towarzystwo Literatów i Dziennikarzy – TLD), serving on its board from 1925. She was also a member of the Polish Journalists’ Union (ZDP). After starting correspondence with John Galsworthy and bringing the statute of the PEN Club to Poland, she commissioned Stefan Żeromski to establish a similar organization. She thus became co-founded of the Polish Literary Club (Polski Klub Literacki), i.e. the Polish PEN Club, where she served on the board. She left Kurier Polski in 1926 after signing a protest letter against the newspaper’s publisher. In 1927, she was a member of the organizing committee of the Literary Ball (Bal Literatury) that involved Marshal Józef Piłsudski. In 1930, she was among the signatories of a letter protesting against the formation of the Institute for Propagating Literary Works (Instytut Popierania Twórczości Literackiej), having previously spoken in favour of the foundation of a Polish Academy of Literature at the ZZLP congress in Poznan. In 1929, she was awarded the Officers’ Cross of the Order of Polonia Restituta. She died on 16 February 1931 in Warsaw, where she is buried at the Powązki Cemetery. 

The location of her archive is unknown. In her will, Neufeldówna expressed a wish to donate her book collection to the National Library in Warsaw. Some sets of her correspondence can be found in the National Library and the Ossolineum Library in Wroclaw.