CHWALIBÓG Feliks

CHWALIBÓG Feliks 

1866-1930

Kryptonimy: F.Ch.; F.Chw.

Aforysta, publicysta, tłumacz.

Urodzony 6 września 1866 w Sichowie (obecnie województwo świętokrzyskie) w rodzinie ziemiańskiej; syn Feliksa Chwaliboga herbu Strzemię, działacza Towarzystwa Rolniczego w Królestwie Polskim, i Henryki Tekli Dembińskiej herbu Nieczuja, córki Henryka Dembińskiego – generała wojsk polskich, polityka i inżyniera. Uczył się w jezuickim konwikcie szlacheckim w Tarnopolu, a następnie w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim (Uniwersytet Jagielloński) w 1882-84 (miał tytuł studenta nadzwyczajnego) oraz na Uniwersytecie w Lipsku (Uniwersytet w Lipsku) w 1885/1886. Władał biegle językiem niemieckim i francuskim, a także posługiwał się angielskim. Zadebiutował ok. 1898 w petersburskim „Kraju” (Kraj) (rubryka „Echa zachodnie”), polskim tygodniku społeczno-politycznym o profilu konserwatywnym, w którym publikował korespondencję z Konstantynopola (Stambułu). W Turcji przebywał dość długo, goszcząc w rezydencji Gropplerów. Był jednym z pierwszych tłumaczy opowiadań Rudyarda Kiplinga, które zaczął przekładać ok. 1909 i publikować w autorskich wyborach. Popularność przyniosły mu krótkie formy literackie: humoreski, fraszki prozą, aforyzmy i przysłowia publikowane w edycjach książkowych. Przed wybuchem I wojny światowej współpracował z lwowskim „Słowem Polskim” (Słowo Polskie), polonijnym tygodnikiem Zgoda (Chicago) oraz prasą warszawską, głównie „Gazetą Warszawską” (Gazeta Warszawska) (szkice „Z teki starego mruka”). Od 1912 był redaktorem „Gazety Kieleckiej” (Gazeta Kielecka), w latach 1913-14 redagował pismo Gazeta Kielecka organ Ziemi Kieleckiej. Kurier Kielecki, które powstało w wyniku połączenia „Gazety Kieleckiej” i „Kuriera Kieleckiego”. Podczas I wojny światowej przebywał w Wiedniu, internowany przez Austriaków. Po wojnie powrócił do Polski i podjął współpracę z prasą. Publikował m.in. w „Myśli Narodowej” (Myśl Narodowa), warszawskim „Dniu Polskim” (Dzień Polski), „Gazecie Warszawskiej”, „Gazecie Kieleckiej” (tu m.in. liczne aforyzmy) oraz „Szopce” (Szopka). Zmarł w maju 1930 roku w Kielcach; miejsce pochowania nieznane. 

Lokalizacja archiwum tłumacza nieznana.

TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA

1. R. Kipling: Zemsta Dungary. Nowele. Przełożył z angielskiego F. Chwalibóg. Lwów: „Słowo Polskie” 1909, 144 s.

Tytuły oryginałów opowiadań: The judgment of Dungara; Georgie Porgie; A friend’s friend; Pig; The tomb of his ancestors; By word of mouth; In flood time; Wressley of the foreign office; To be filed for reference; Bertran and Bimi; The Bisara of Pooree; Namgay Doola;  Moti Guj – Mutineer.

Zawartość: Zemsta Dungary; Georgie Porgie; Przyjaciel przyjaciela; Wieprze; Na grobie przodków; Przemówiła; W czasie powodzi; Wressley z ministerium spraw zagranicznych; Do zarejestrowania i przeniesienia; Bertran i Bimi; Bisara z Pari; Namgay Dula; Moti-Gudż buntownik.

Omówienie:

M.A. ZABŁOCKA: Kipling po polsku. Ironiczne oblicze piewcy imperium. „Przekładaniec” 2016 nr 33 [dot. poz. 1, 2, 4].

2. R. Kipling: Zaczarowany dom. Nowele. Przełożyli [F. Chwalibóg] F. Chw. i A.Z. Lwów: „Słowo Polskie” 1910, 128 s. 

Tytuły oryginałów opowiadań: The house surgeon; The phantom rickshaw; Dray Wara Yow Dee; The limitations of Pambe Serang; In the house of Suddhoo; An habitation enforced; Garm – a Hostage.

Zawartość: Zaczarowany dom; Riksza-Widmo; Dray Wara Yow Dee; Pambe Serang; W domu Suddhu; Urok stron rodzinnych; Garm – jako zakładnik.

Omówienie:

M.A. ZABŁOCKA: Kipling po polsku. Ironiczne oblicze piewcy imperium. „Przekładaniec” 2016 nr 33 [dot. poz. 1, 2, 3].

3. R. Kipling: Riksza-widmo. [Opowiadania]. [Przełożył F. Chwalibóg]. T. 2. Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo” 2006, 48 s.

Tytuły oryginałów opowiadań: The strange ride of Morrowbie Jukes; The phantom rickshaw; Georgie Porgie.

Zawartość: Dziwna przygoda Morrowbie Jukesa; Riksza-widmo; Georgie Porgie.

Na podstawie wyborów „Słowa Polskiego” z 1909 i 1910. Zob. poz. 1 i 2.

Omówienia:

1. M. BARAN-SZYMAŃSKA: Kipling nieznany. „Akant” 2007 nr 1.

2. M.A. ZABŁOCKA: Kipling po polsku. Ironiczne oblicze piewcy imperium. „Przekładaniec” 2016 nr 3 [dot. poz. 1, 2, 4].

OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)

1. Feliks Chwalibóg. [Wspomnienie]. „Pamiętnik Koła Kielczan” [za 1932]. T. 5. Warszawa-Kielce 1933. Przedruk za: „Myśl Narodowa” 1930 nr 22.

2. Feliks Chwalibóg. [Nekrolog]. „Gazeta Kielecka” 1930 nr 40.

SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE

S. BORKIEWICZ: W: Polski Słownik Biograficzny. T. 4. Kraków 1938.

CHWALIBÓG Feliks 

1866-1930

Cryptonyms: F.Ch.; F.Chw.

Aphorist, journalist, translator.

Born on 6 September 1866 into a landowning family in Russian-ruled Sichów (now part of the Świętokrzyskie Voivodeship); son of Feliks Chwalibóg de Strzemię, an activist in the Agricultural Association of the Kingdom of Poland, and Henryka Tekla Dembińska de Nieczuja, daughter of the Polish army general, politician and engineer Henryk Dembiński. He was a pupil in the Jesuit boarding school for the nobility in Tarnopol (now Ternopil, Ukraine) before then joining St Anne’s Secondary School (Gimnazjum Św. Anny) in Krakow. He studied philosophy at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow from 1882 to 1884 (he was enrolled as an ordinary student) and then at the University of Leipzig in 1885/86. He was fluent in German and French, while he also knew English. He made his debut around 1898 in the St Petersburg-based “Kraj” (in the column “Echa zachodnie” [Western echoes]), a conservative Polish social-political weekly, where he published correspondence from Constantinople (Istanbul). He spent an extended period in the Ottoman Empire, living in the Groppler family residence. He was one of the first translators of Rudyard Kipling’s short stories, producing his first Polish versions around 1909, which then subsequently appeared in anthology collections. He gained popularity thanks to his short form literary pieces: humoresques, prose epigrams, aphorisms and proverbs published in compilations. Prior to the outbreak of World War I, he collaborated with “Słowo Polskie”, a newspaper based in Lwów (now Lviv, Ukraine), the Chicago émigré weekly “Zgoda”, and the Warsaw press, primarily the daily “Gazeta Warszawska”, where he published the sketch series “Z teki starego mruka” [From the files of an old curmudgeon]. He served as editor of the Kielce-based newspaper “Gazeta Kielecka” from 1912, while in 1913/14 he was editor of the publication “Gazeta Kielecka organ Ziemi Kieleckiej. Kurier Kielecki”, a fusion of “Gazeta Kielecka” and “Kurier Kielecki”. He spent World War I in Vienna, having been interned by the Austrians. He returned to Poland after the war and collaborated with press publications, including “Myśl Narodowa”, the Warsaw-based “Dzień Polski”, “Gazeta Warszawska”, “Gazeta Kielecka” (where he contributed numerous aphorisms), and “Szopka”. He died in May 1930 in Kielce; the location of his grave is unknown.

The location of his archive is unknown.