- /
- Osoby
- /
- ZAGÓRSKA Aniela
ZAGÓRSKA Aniela
Urodzona 26 grudnia 1881 w Lublinie; córka Karola Zagórskiego, chirurga, i Anieli z Unrugów, siostra Karoli (Karoliny) Zagórskiej, śpiewaczki i nauczycielki muzyki, przez ojca spokrewniona z Józefem Conradem Korzeniowskim. Dzieciństwo i wczesną młodość spędziła wraz z siostrą częściowo w majątku Unrugów w Sulmowie koło Sieradza w województwie łódzkim. Prawdopodobnie otrzymała tylko edukację domową, m.in. w zakresie nauki języków angielskiego i francuskiego. Po śmierci ojca w 1898 pracowała krótko jako nauczycielka domowa, ucząc gry na fortepianie oraz dając lekcje polskiego. Nabawiwszy się choroby płuc, około 1900 przeniosła się do Zakopanego wraz z matką, która założyła tam pensjonat „Konstantynówka”. Bywali w nim m.in. Józef Piłsudski, Leopold Staff, Wacław Sieroszewski, Andrzej Strug i Stefan Żeromski, dzięki czemu nawiązała liczne kontakty z przedstawicielami środowisk twórczych, przebywających w Zakopanem. Uczestniczyła w pracach Sekcji Ludoznawczej Towarzystwa Tatrzańskiego (Sekcja Ludoznawcza Towarzystwa Tatrzańskiego). Od 1905 jako wolna słuchaczka uczęszczała przez co najmniej cztery semestry na wykłady z historii oraz historii literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (Uniwersytet Jagielloński). Pracowała też jako nauczycielka domowa. Z J. Conradem spotkała się, gdy przed wybuchem I wojny światowej przyjechał wraz z rodziną do Polski i zatrzymał się w sierpniu 1914 w „Konstantynówce”, a nie mogąc przedostać się przez kordon graniczny, spędził tam dwa miesiące. Przed 1920 przetłumaczyła powieść Conrada Szaleństwo Almayera; przekład zyskał akceptację autora, który 10 kwietnia 1920 przekazał jej listownie prawo do rozporządzania tłumaczeniami jego utworów na język polski, a 10 stycznia 1921 w oficjalnym dokumencie, poświadczonym przez konsulat RP w Londynie oddał tłumaczce oraz jej siostrze bezwarunkowe prawa do przekładów oraz wydawnicze prawa autorskie na obszarze Polski i Rosji. Debiutowała w 1923 przekładem tej powieści opublikowanej pt. Fantazja Almayera (wydania późniejsze pt. Szaleństwo Almayera) i odtąd była stałą tłumaczką tegoż autora. Przeniosła się w tym czasie do Warszawy. Przed 1923 zainicjowała wydanie Pism wybranych Conrada z przedmową S. Żeromskiego. W latach następnych publikowała przekłady utworów Conrada także w czasopismach, m.in.: Robotnik (1925), Głos Prawdy (1927-28), Droga (1928, 1930), Wiadomości Literackie (1929, 1931-35), Kultura (1932) i Pion (1934, 1936, 1938). Prowadziła salon literacki, w którym gromadzili się wybitni przedstawiciele kultury i sztuki. Za całokształt twórczości przekładowej, ze szczególnym uwzględnieniem przekładu Zwycięstwa Conrada, otrzymała nagrodę Polskiego PEN Clubu (Polski PEN Club 1929). Uczestniczyła w pracach nad przekładem audiowizualnym, tłumacząc na polski dialogi do polsko-amerykańskiego filmu dźwiękowego Niebezpieczny raj na podstawie Zwycięstwa J. Conrada w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego (premiera polska 1931). W czasie okupacji niemieckiej mieszkała w Warszawie razem z kuzynką, Marią Godlewską, również tłumaczką literatury anglosaskiej, z którą konsultowała przekłady; pracowała nad przekładem powieści Conrada Złota strzała i Sigrid Undset Leśny storczyk (przekład zaginął). Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1931). Zmarła nagle 30 listopada 1943 w Warszawie; pochowana tamże na Cmentarzu Powązkowskim.
Zbiory korespondencji A. Zagórskiej znajdują się m.in. w Bibliotece Narodowej i Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.
TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA
1. J. Conrad: Szaleństwo Almayera. Opowieść o Wschodniej Rzece. Pierwodruk pt. Fantazja Almayera. Opowieść o Wschodniej Rzece. Z upoważnienia autora tłumaczyła z angielskiego A. Zagórska. Przedmowa: S. Żeromski. Warszawa: Ignis [1923], 211 s. Pisma wybrane, t. 1 [poz. 2]. Wydanie następne: wydanie 2 tamże [1924]; wydanie pt. Szaleństwo Almayera: wydanie 3 (Warszawa: Dom Książki Polskiej 1928. Pisma zbiorowe, t. 1 [poz. 7]); Rzym: Polski Dom Wydawniczy 1947; wydanie 1 [!] z posłowiem Z. Najdera. Wyrazy i realia malajskie opracował R. Stiller. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956. Z pism [poz. 23], toż: wydanie 2 1958, wydanie 3 1961, wydanie 4 1962; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972. Dzieła, t. 1 [poz. 28] [zawiera również: Kronika życia i twórczości Josepha Conrada-Korzeniowskiego]; wydanie 6 [i.e. 5] Szczecin: Glob 1986 [i.e. 1985]; wydanie 2 [!] z posłowiem Z. Najdera. Tekst przekładu przejrzał Z. Najder. Warszawa: Świat Książki 1998; Warszawa: Ventigo Media 2016.
Wydanie elektroniczne:
E-book: Warszawa: Avia Aris 2017, plik tekstowy w formacie PDF.
Tytuł oryginału: Almayer’s folly. A story of an eastern river.
Tytuł pierwotny przekładu Fantazja Almayera został zaaprobowany przez Conrada (wydania z 1923 i 1924); od wydania z 1928 decyzją A. Zagórskiej pt. Szaleństwo Almayera.
Tekst przekładu powieści w wydaniach sprzed 1956 nie pokrywa się z pierwodrukiem. W 1916 Conrad dokonał rewizji stylistycznej oryginału i wprowadził liczne skróty. Przekład A. Zagórskiej dokonany został z wydania sprzed 1916 i zawiera także fragmenty wykreślone później przez autora; w wydaniu Z pism (Warszawa 1956) zostały one umieszczone w klamrach.
Wydanie łączne z poz. 14 pt. Szaleństwo Almayera; Wyrzutek. Przekład: A. Zagórska; Murzyn z załogi „Narcyza”. Przekład: B. Zieliński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 571 s. Dzieła wybrane, t. 1 [poz. 31].
Adaptacje radiowe zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl
2. J. Conrad: Pisma wybrane. Z przedmową S. Żeromskiego. Warszawa: Ignis 1923-24. Wydanie 2 tamże 1925.
Na karcie tytułowej: Józef Conrad Korzeniowski.
W przekładzie A. Zagórskiej w t. 1: Szaleństwo Almayera. Opowieść o Wschodniej Rzece. [poz. 1]. ‒ w t. 13: Freja z Siedmiu Wysp. Opowieść o płytkich wodach [poz. 3].
Tytuły oryginałów: Freya of the Seven Isles; Almayer’s Folly. A story of an Eastern River.
3. J. Conrad: Freja z Siedmiu Wysp. Opowieść o płytkich wodach. [Opowiadanie]. Tłumaczyła A. Zagórska. W: J. Conrad: Między lądem a morzem = Twixt lnd and sea tales. Tłumaczyli z angielskiego: J. Lemański, J.B. Rychliński, A. Zagórska. Warszawa: Ignis 1924 s. 169-268. Pisma wybrane, t. 13 [poz. 2]. Wydania następne: wydanie 2 tamże 1925; wydanie 2 [!] poprawione Warszawa: Dom Książki Polskiej 1929. Pisma zbiorowe, t. 15 [i.e. 14] [poz. 7]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962. Z pism Josepha Conrada [poz. 23]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973. Dzieła, t. 14 [poz. 28]); Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987. Dzieła wybrane, t. 8 [poz. 31]; wydanie 2 [!] Szczecin: Glob 1988. Wydanie osobne zob. poz. 19. Przedruk zob. poz. 26, 29, 34.
W przekładzie A. Zagórskiej także: Przedmowa autora.
Adaptacje radiowe zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl
4. J. Conrad: Opowieści niepokojące. Przełożyły: H. Gay i A. Zagórska. Warszawa: W. Czarski [1925], 205 s. Wydania następne: Warszawa: Dom Książki Polskiej 1936. Pisma zbiorowe, t. 4 [poz. 7]; wydanie 2 [!] Warszawa: Biblioteka Polska 1939, 215 s. Pisma zbiorowe, t. 14. Przedruki w: Opowieści niepokojące; Opowieści zasłyszane. Przełożyli: H. Gay, T. Sapieżyna, S. Wyrzykowski, A. Zagórska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964. Z pism [poz. 23]; Opowieści niepokojące. Przełożyli: H. Carroll-Najder, H. Gay, A. Zagórska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972. Dzieła, t. 4 [poz. 28]; Opowieści niepokojące; Młodość i inne opowiadania; Tajfun i inne opowiadania. Przełożyli: J. B. Rychliński, A. Zagórska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1986]; Opowieści niepokojące; Młodość i inne opowiadania; Tajfun i inne opowiadania. Przełożyli: A. Zagórska, H. Gay, J.B. Rychliński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987. Dzieła wybrane, t. 7 [poz. 31]; Opowieści niepokojące; Opowieści zasłyszane. Przełożyły: H. Carroll-Najder, H. Gay, A. Zagórska. Szczecin: Glob 1991, wydanie 2 tamże 1991; Tajfun i inne opowiadania. Przełożyły: H. Najder, A. Zagórska. Posłowie: Z. Najder. Warszawa: Świat Książki 1999; Tajfun i inne opowiadania. Przełożyli: J.B. Rychliński i A. Zagórska. Wrocław: Siedmioróg 2000.
W przekładzie A. Zagórskiej: Przedmowa, ‒ oraz opowiadania: Karain; Placówka postępu; Laguna.
Tytuły oryginałów: Tales of unrest: Karain. A memory; An outpost of progress; Lagoon.
Adaptacja telewizyjna przekładu opowiadania Placówka postępu zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl/
5. J. Conrad: Zwycięstwo. Tłumaczyła z angielskiego A. Zagórska. „Kurier Łódzki” 1926 nr 126, 128-130, 132-133, 135-140, 142-146, 148-150, 152-153, 155-160, 163-165, 167, 169-174, 176, 178-181, 183-186, 188, 190-195, 197-202, 204-209, 211-216, 218-222, 225-230, 232-233, 235-237, 239-240, 242-243, 246-251, 253-258, 260-265, 267, 269-272, 274-278, 281-283; „Polonia” 1926 nr 28-133, 136-141, 143-145, 147-154, 156-162, 172-257, 259-271, 273-279, 281-282, 284-285. Wydanie osobne: T. 1-2. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich [1927]. XXI, 205 + 285 s. Wydania następne: wydanie 2 z przedmową S. Żeromskiego. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1931. Pisma zbiorowe, t. 18-18a [poz. 7]; Rzym: Polski Dom Wydawnictwo 1947; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957. Z pism [poz. 23]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973. Dzieła, t. 16 [poz. 28]; Kraków: Vis-à-vis Etiuda 2018. Zob. też poz. 8a.
Wydanie elektroniczne:
E-book: [Warszawa]: Fundacja Nowoczesna Polska [2017], plik tekstowy w formacie PDF.
Wydanie łączne z poz. 21 pt. Zwycięstwo. Przełożyła A. Zagórska; Złota strzała. Przełożyły A. Zagórska, J. Korniłowiczowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 598 s. Dzieła wybrane, t. 5 [poz. 31]. Biblioteka Klasyków.
Tytuł oryginału: Victory. An island tale.
Nagroda Polskiego PEN Clubu (1929).
Adaptacje radiowe zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl
6. J. Conrad: Ocalenie. Opowieść z płytkiego morza. Pierwodruk pt. Wybawienie. „Głos Prawdy” 1928 nr 355-360; 1929 nr 1-171. Wydanie osobne: Ocalenie. Opowieść z płytkiego morza. Z przedmową autora. Cz. 1-3: Człowiek i bryg; Wybrzeże szpiegów; Porwanie. Cz. 4-6: Dar płytkiego morza; Honor i namiętność; Zew życia i okup śmierci. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1929, X, 217 + 289 s. Pisma zbiorowe, t. 21-21a [poz. 7]. Wydania następne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957. Z pism [poz. 23]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974. Dzieła, t. 20 [poz. 28]; wydanie 2 [!] Szczecin: Glob 1984 Kraków: Vis-à-vis Etiuda 2018.
Tytuł oryginału: The rescue. A romance of the shallows.
Wydanie łączne z: Smuga cienia. Przełożył J.J. Szczepański; Korsarz. Przełożyła E. Krasnowolska. pt. Smuga cienia; Ocalenie; Korsarz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 685 s. Dzieła wybrane, t. 6 [poz. 31].
Recenzja:
A. TRETIAK. „Pamiętnik Warszawski” 1929 z. 3.
Adaptacje przekładu zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl
7. J. Conrad: Pisma zbiorowe. Z przedmową S. Żeromskiego. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1928-1939.
W tomach 1, 2-2a, 4, 5-5a, 6, 6a, 8, 10-12, 15 [i.e. 14], 15, 18-18a, 21-21a w przekładzie A. Zagórskiej: Szaleństwo Almayera [poz. 1]; Freja z Siedmiu Wysp. Opowieść o płytkich wodach [poz. 3]; Opowieści niepokojące [poz. 4]; Zwycięstwo [poz. 5]; Ocalenie. Opowieść z płytkiego morza [poz. 6]; Młodość [poz. 8]; Jądro ciemności [poz. 8]; Falk. Wspomnienie [poz. 9]; Amy Foster [poz. 9]; Jutro [poz. 9]; Lord Jim. Opowieść [poz. 10]; Ze wspomnień [poz. 11]; Zwierciadło morza [poz. 12]; Wyrzutek [poz. 14]; Sześć opowieści [poz. 16]; Tajny agent [poz. 17]; U kresu sił [poz. 18].
8. J. Conrad: Młodość; Jądro ciemności. [Opowiadania]. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1930, 206 s. Pisma zbiorowe, t. 6 [poz. 7]. Wydania następne: Jerozolima: Wydział Kultury i Prasy Dowództwa Jednostek Wojska na Środkowym Wschodzie 1946. Przedruk w: Młodość i inne opowiadania. Warszawa 1957. Z pism [poz. 23]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972. Dzieła, t. 6 [poz. 28]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987. Dzieła wybrane, t. 7 [poz. 31]; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1995. ABC - Klasyka dla Każdego. Wydania osobne opowiadań: Młodość pt. Pożar na „Judei” zob. poz. 20; Jądro ciemności zob. poz. 32.
Wydanie elektroniczne opowiadania Młodość:
E-book: [Warszawa]: Fundacja Nowoczesna Polska [2014], plik tekstowy w formacie PDF; dostępne także w Internecie: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/conrad-mlodosc
Tytuły oryginałów: Youth. A narrative; Heart of darkness.
Recenzje:
1. [K. NITSCH] K.N.: Uwagi językowe o książkach. „Język Polski” 1930 nr 5.
2. E. KUJAWSKA-LIS: Marlow pod polską banderą. Tetralogia Josepha Conrada w przekładach z lat 1904-2004. Olsztyn 2011, 470 s. [dot. przekładów A. Zagórskiej powieści Lord Jim, Jądro ciemności oraz powieści Los w przekładzie T. Tatarkiewiczowej].
9. J. Conrad: Zwycięstwo. Adaptacja filmowa pt. Niebezpieczny raj. Scenariusz w języku angielskim: W.S. McNutt, G. Jones. Przekład dialogów w adaptacji filmowej: A. Zagórska. Reżyseria: R. Ordyński. Ekranizacja (Polska-USA) 1931. Por. poz. 5.
Informacja o przekładzie dialogów: www.filmpolski.pl
10. J. Conrad: Falk. Wspomnienie; Amy Foster; Jutro. [Opowiadania]. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1932, XII, 199 s. Pisma zbiorowe, t. 8 [poz. 7]. Wydania następne: Rzym: Nakładem Polskiej YMCA przy Armii Polskiej na Wschodzie 1946. Przedruk zob. poz. 25, 30, 31 [z pominięciem opowiadania Jutro].
Wydanie elektroniczne:
E-book: Warszawa: Avia Artis 2017, plik tekstowy w formacie PDF.
Wydanie osobne opowiadania Amy Foster zob. poz. 15.
Tytuły oryginałów: Falk; Amy Foster; Tomorrow.
Recenzja:
1. [T. KUDLIŃSKI] Kat. „Gazeta Literacka”, Kraków 1932 nr 6.
Adaptacje przekładu zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl
11. J. Conrad: Lord Jim. Opowieść. T. 1-2. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1933, IX, 271 + 206 s. Pisma zbiorowe, t. 5-5a [poz. 7]. Wydania następne: wydanie ze wstępem W. Tarnawskiego Jerozolima: Interim Treasury Committee for Polish Question-Educational Branch, 1946. Szkolna Biblioteczka na Wschodzie, t. 94-95; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1949; wydanie 2 [!] z posłowiem J. Andrzejewskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956. Z pism [poz. 23], tamże: 1960, 1961, wydanie 5 1962, wydanie 6 1964. Biblioteka Powszechna, wydanie 7 1966, wydanie 8 1968; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972. Dzieła, t. 5 [poz. 28]; wydanie 9 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej, wydanie 10 tamże 1973. Biblioteka Szkolna; wydanie ze wstępem J. Rurawskiego Warszawa: Kama [1977]; wydanie 11 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978. Seria Książek Kieszonkowych PIW; wydanie ze wstępem i w opracowaniu Z. Najdera Wrocław, Kraków: Ossolineum 1978. Biblioteka Narodowa II, 188; wydanie 12 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979; wydanie 13 ze słowem wstępnym Z. Najdera Warszawa: Iskry 1981; wydanie 15 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983; Warszawa: Chimera 1991. Czytam, więc Myślę; Warszawa: Lettrex 1991; [Warszawa]: Temark 1993; z posłowiem J. Andrzejewskiego. Warszawa: Verum 1995. Biblioteka Arcydzieł; w opracowaniu Z. Najdera Warszawa: Interart 1995. Biblioteka Lektur Szkolnych, t. 1 [zawiera też część metodyczną opracowaną przez E. Brandeburską], toż 1996; ze wstępem i w opracowaniu Z. Najdera. Wydanie 2 przejrzane Wrocław, Kraków: Ossolineum 1996. Biblioteka Narodowa II, 188; wydanie 1 w tej edycji Wrocław: Siedmioróg 1996. Lektury dla Każdego; Warszawa: Towarzystwo Upowszechniania Czytelnictwa 1996. Książka z Jeżykiem, 17; z posłowiem Z. Najdera. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1996. Biblioteka Klasyki; ze wstępem J. Rurawskiego. Warszawa: Kama [1997]. Lektury Szkolne z Opracowaniem, toż 1998; z posłowiem Z. Najdera. Warszawa; Świat Książki 1999; ze wstępem J. Rurawskiego. Warszawa: Sara 2002; Wrocław: Siedmioróg 2002. Lektury dla Każdego; Warszawa: Agencja Wydawnicza i Turystyczna Interat-Tal 2004. Biblioteka Lektur Szkolnych, t. 10; w opracowaniu A. Popławskiej. Kraków: Greg 2005. Lektura z Opracowaniem, tamże: 2007; wydanie 2 [!] rozszerzone i uzupełnione 2010, wydanie 3 zaktualizowane 2017; Kraków: Wydawnictwo Literackie 2017; Warszawa: Ringier Axel Springer Polska 2017. ABC Klasyka Polska. Lektury, t. 22; Wrocław: Siedmioróg 2017. Biblioteka Literatury Pięknej, 19.
Wydanie inne: Przełożyły: E. Węsławska, [oraz A. Zagórska]. [Warszawa]: Wydawnictwo MG, Ewa Malinowska-Grupińska 2016, 352 s.
W wydaniu Warszawa 2016 partie ominięte przez E. Węsławską zostały uzupełnione tłumaczeniem A. Zagórskiej; w tekście miejsca te oznaczono i odpowiednio opisano.
Wystawienia adaptacji teatralnych i radiowych przekładu zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl
Wydanie łączne z: W oczach Zachodu pt. Lord Jim; W oczach Zachodu. Przełożył W. Tarnawski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987. Dzieła wybrane, t. 2 [poz. 31]; Warszawa: Chimera 1991; Warszawa: Temark 1993; wydanie w opracowaniu Z. Najdera Warszawa: Interart 1995; wydanie z posłowiem J. Andrzejewskiego Warszawa: Verum 1995; Wrocław: Siedmioróg 1996; wydanie 2 ze wstępem i w opracowaniu Z. Najdera Wrocław, Kraków: Ossolineum 1996, wydanie 2 [!] w opracowaniu Z. Najdera Warszawa: Interart 1996; wydanie 2 ze wstępem J. Rurawskiego. Warszawa: Kama [1997], wydanie 2 tamże [1998]; wydanie z posłowiem Z. Najdera Warszawa: Świat Książki 1999.
Tytuły oryginałów: Lord Jim. A tale; Under Western eyes.
Wydania elektroniczne, m.in.:
E-booki: [Kórnik]: Wydawnictwo Wymownia 2016, plik tekstowy w formacie PDF; Warszawa: Wydawnictwo Avia Artis 2017, plik tekstowy w formacie PDF.
Audiobooki: Warszawa: Agencja Artystyczna MTJ 2008, 2 płyty CD. Klub Czytanej Książki; wydanie wspólnie z W. Gomulicki: Wspomnienia niebieskiego mundurka. Czyta M. Maciejewski. Warszawa: Fundacja Klucz 2011, 1 płyta CD, projekt „Daisy ‒ standard XXI wieku. Multimedialne lektury i bestsellery dla czytelników z uszkodzonym wzrokiem.
Recenzje:
1. W. CHWALEWIK: O przekładzie „Lorda Jima” J. Conrada. „Rocznik Literacki 1933” wyd. 1934.
2. A. ADAMOWICZ-POŚPIECH: Nowe oblicze „Lorda Jima”. „Poradnik Językowy” 2002 z. 8 [dot. też przekładu M. Kłobukowskiego].
3. A.TATARKIEWICZ: Huragan Aniela? „Res Publica Nowa” 2003 nr 5.
4. E. KUJAWSKA-LIS: Marlow pod polską banderą. Tetralogia Josepha Conrada w przekładach z lat 1904-2004. Olsztyn 2011, 470 s. [dot. m.in przekładu: Jądro ciemności].
12. J. Conrad: Ze wspomnień. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1934, 175 s. Pisma zbiorowe, t. 15 [i.e. 14] [poz. 7]. Wydanie następne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973. Dzieła, t. 13 [poz. 28].
Wydanie elektroniczne:
E-book: [Warszawa]: Avia Artis 2017, plik tekstowy w formacie PDF.
Tytuł oryginału: A personal record. Some reminiscences. Wydanie z 1987: A personal record. Some reminiscences; The mirror of the sea. Memories and impressions.
Wydanie łączne z poz. 12 pt. Zwierciadło morza. Przełożyła A. Zagórska; Ze wspomnień. Przełożyła A. Zagórska; Gra losu. Przełożyła T. Tatarkiewiczowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 645 s. Biblioteka Klasyków. Dzieła wybrane, t. 4 [poz. 31]
13. J. Conrad: Zwierciadło morza. „Pion” 1934 nr 33-38, 40-43, 45, 47, 50. Wydanie osobne: Warszawa: Dom Książki Polskiej 1935, X, 221 s. Pisma zbiorowe, t. 10 [poz. 7]. Wydania następne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1949; wydanie 2 [!] Nazewnictwo marynistyczne: Z. Grabowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963. Z pism [poz. 23], wydanie 3 tamże 1969; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972. Dzieła, t. 9 [poz. 28].
Wydanie elektroniczne:
E-book: [Warszawa]: Avia Artis 2017, plik tekstowy w formacie PDF.
Tytuł oryginału: The mirror of the sea. Memories and impressions, ‒ wydanie z 1987: The mirror of the sea. Memories and impressions; A personal record: Some reminiscences.
Wydanie łączne z poz. 11 pt. Zwierciadło morza. Przełożyła A. Zagórska; Ze wspomnień. Przełożyła A. Zagórska; Gra losu. Przełożyła T. Tatarkiewiczowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 645 s. Biblioteka Klasyków. Dzieła wybrane, t. 4 [poz. 31].
Recenzja:
W. CHWALEWIK. „Rocznik Literacki 1935” wyd. 1936.
14. O. Wilde: Wachlarz lady Windermere. Komedia w 4 aktach. Wystawienie: Reżyseria: A. Węgierko. Warszawa, Teatr Narodowy 1935.
Tytuł oryginału: Lady Windermere’s fan. A play about a good woman.
15. J. Conrad: Wyrzutek. Wydanie 1 pt. Wykolejeniec. Powieść. T. 1-2. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1936, XI, 164 + 218 s. Pisma zbiorowe, t. 2-2a [poz. 7]. Wydania następne z posłowiem Z. Najdera. Słownictwo i realia malajskie opracował R. Stiller. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956. Z pism [poz. 23]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972. Dzieła, t. 2 [poz. 28].
Tytuł oryginału: An outcast of the islands.
Wydanie łączne z poz. 1 pt. Szaleństwo Almayera; Wyrzutek. Przełożyła A. Zagórska; Murzyn z załogi „Narcyza”. Przełożył B. Zieliński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 571 s. Dzieła wybrane, t. 1 [poz. 31].
16. J. Conrad: Amy Foster. [Opowiadanie]. Warszawa: Biblioteka Polska 1938, 43 s. Lektura Szkolna. Zob. poz. 9.
Wydania elektroniczne:
E-booki: Warszawa: Fundacja Festina Lente 2013, plik tekstowy w formacie PDF; [Warszawa]: Fundacja Nowoczesna Polska [2014], plik tekstowy w formacie PDF.
Tytuł oryginału: Amy Foster.
Wystawienia adaptacji telewizyjnej i radiowej przekładu zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl
17. J. Conrad: Sześć opowieści. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1938, 303 s. Pisma zbiorowe, t. 12 [poz. 7]. Wydanie następne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987. Biblioteka Klasyków. Dzieła wybrane, t. 8 [poz. 31].
W przekładzie A. Zagórskiej: Gaspar Ruiz; Szpieg; Bestia; Anarchista; Pojedynek; Il Conte.
Tytuły oryginałów: Set of six: Gaspar Ruiz; Informer; Brute; Anarchist; Duel; Il Conte.
18. J. Conrad: Tajny agent. Opowieść z wieku XIX. (Warszawa: Dom Książki Polskiej 1939, 360 s. Pisma zbiorowe, t. 11 [poz. 7]. Wydanie następne: Warszawa: Wydawnictwo MG 2018.
Wydania elektroniczne:
E-booki: Warszawa: Wydawnictwo Ktoczyta.pl–Ventigo Media 2016, plik tekstowy w formacie EPUB, MOBI, PDF; [Warszawa]: Fundacja Nowoczesna Polska [2017], plik tekstowy w formacie PDF, EPUB, MOBI; [Warszawa]: Avia Artis 2017, plik tekstowy w formacie PDF.
Tytuł oryginału: The secret agent. A simple tale.
19. J. Conrad: U kresu sił. Powieść. Warszawa: Biblioteka Polska 1939 [i.e. 1938], 186 s. Pisma zbiorowe, t. 6a [poz. 7]. Przedruk w: Młodość i inne opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957. Z pism [poz. 23, 24].
Zawiera również: G. Jean-Aubry: Wstęp do przekładu francuskiego.
Wydania elektroniczne:
E-booki: [Warszawa]: Fundacja Nowoczesna Polska [2014], plik tekstowy w formacie PDF; Warszawa: [Ventigo Media] 2016, plik tekstowy w formacie EPUB; [Warszawa]: Avia Artis 2017, plik tekstowy w formacie PDF.
Tytuł oryginału: The end of the tether.
20. J. Conrad: Freja z Siedmiu Wysp. Opowieść o płytkich wodach. Roma: War Relief Services, National Catholics Welfare Conference 1946, 124 s. Wydania następne: Warszawa: Książka i Wiedza 1968. Koliber. Zob. poz. 3.
21. J. Conrad: Pożar na „Judei”. [Opowiadanie]. Przekład autoryzowany A. Zagórskiej. Rzym: Polski Dom Wydawniczy 1947, 52 s. Pierwodruk pt. Młodość zob. poz. 8.
22. J. Conrad: Złota strzała. Opowieść opatrzona wstępem i końcowym objaśnieniem. [Przekład powstał w 1939-1943]. Przełożyły: A. Zagórska i J. Korniłowiczowa. Kilka słów od autora przełożyła K. Zagórska. Przedmowa: J. Parandowski. Kraków: Instytut Wydawniczy „Poziom” 1948, 366 s. Wydania następne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958. Z pism [poz. 23]; pt. Złota strzała. Opowieść ze wstępem i zakończeniem. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973 [i.e. 1974]. Dzieła, t.19 [poz. 28]; wydanie 2 [!] Szczecin: Glob 1985.
Tytuł oryginału: The arrow of gold. A story between two notes.
Wydanie łączne z poz. 5 pt. Zwycięstwo. Przełożyła A. Zagórska; Złota strzała. Przełożyły A. Zagórska, J. Korniłowiczowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 598 s., Biblioteka Klasyków. Dzieła wybrane, t. 5 [poz. 31].
Recenzja:
M. CZAPSKA: Złota strzała. „Wiadomości”, Londyn 1962 nr 3.
Wystawienia adaptacji przekładu zob. na stronie internetowej: https://www.encyklopediateatru.pl
23. J. Conrad: Opowieści wybrane. Przełożyły: A. Zagórska, A. Niklewicz. Przedmowa: A. Gołubiew. Warszawa: Pax 1952, XII, 250 s.
W przekładzie A. Zagórskiej: Jądro ciemności [poz. 8]; Placówka postępu [poz. 4]; Amy Foster [poz. 9].
24. J. Conrad: Z pism. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956-1964.
W przekładzie A. Zagórskiej: Przedmowa autora. ‒ Szaleństwo Almayera [poz. 1], Freja z Siedmiu Wysp. Opowieść o płytkich wodach [poz. 3]; Zwycięstwo [poz. 5]; Ocalenie. Opowieść z płytkiego morza [poz. 6]; Młodość; Jądro ciemności [poz. 8]; Falk. Wspomnienie [poz. 9]; Amy Foster [poz. 9]; Jutro [poz. 9]; Lord Jim. Opowieść [poz. 10]; Zwierciadło morza [poz. 12]; Wyrzutek [poz. 14]; U kresu sił [poz. 7]; Złota strzała [poz. 21]; Tajfun i inne opowiadania [poz. 25]; Laguna [poz. 4].
25. J. Conrad: Młodość i inne opowiadania. (Z pism [poz. 23]) Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 381 s. Wydania następne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972. Dzieła, t. 6 [poz. 28]; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987. Dzieła wybrane, t. 7 [poz. 31].
Zawartość: Przedmowa autora. ‒ Młodość [poz. 8]; Jądro ciemności [poz. 8]; U kresu sił [poz. 7, 18].
26. J. Conrad: Tajfun i inne opowiadania. Przełożyli: J.B. Rychliński i A. Zagórska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 305 s. Z pism [poz. 23]. Wydania następne: wydanie 2 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, tamże: wydanie 3 1968, wydanie 4 1971. Seria książek Kieszonkowych PIW; Przełożyły: H. Carroll-Najder i A. Zagórska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972. Dzieła, t. 7 [poz. 28]; wydanie 5 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973. Biblioteka Szkolna, tamże: wydanie 6 1977, wydanie 7 1979. Seria Książek Kieszonkowych PIW, toż wydanie 8 1986; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987. Biblioteka Klasyków. Dzieła wybrane, t. 7 [poz. 31]; wydanie w przekładzie H. Carroll-Najder, A. Zagórskiej. Posłowie: Z. Najder. Warszawa: Świat Książki 1999; wydanie w przekładzie J.B. Rychlińskiego i A. Zagórskiej. Wrocław: Siedmioróg 2000.
W przekładzie A. Zagórskiej z poz. 9: Amy Foster; Falk; Jutro.
Tytuł oryginału: Typhoon and other stories.
27. J. Conrad: Wybór nowel. Przełożyły: T. Tatarkiewiczowa, A. Zagórska, T. Sapieżyna. Opracowanie i wstęp: S. Zabłocki. Wrocław: Ossolineum 1957, 316 s.
W przekładzie A. Zagórskiej: Freja z Siedmiu Wysp. Opowieść o płytkich wodach [poz. 3]; Młodość [poz. 8]; Amy Foster [poz. 9].
28. J. Conrad: Laguna. [Opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1967, 84 s. Koliber.
Zawiera z poz. 4: Laguna; Karain. Wspomnienie.
29. J. Conrad: Dzieła. Redakcja i wstęp: Z. Najder. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972-1974.
W przekładzie A. Zagórskiej: w t. 2: Szaleństwo Almayera [poz. 1]; Wyrzutek [poz. 14]; Opowieści niepokojące. Przełożyły: H. Carroll-Najder, H. Gay, A. Zagórska [poz. 4]; Lord Jim. Opowieść [poz. 10]; Młodość i inne opowiadania [poz. 24]; Tajfun i inne opowiadania. Przeł.: H. Carroll-Najder i A. Zagórska [poz. 25]; Zwierciadło morza [poz. 12], ‒ w t. 6: Młodość; Jądro ciemności, ‒ w t. 13: Ze wspomnień [poz. 11], ‒ w t. 14: Między lądem a morzem. Przeł. H. Carroll-Najder i A. Zagórska, – w t. 16: Zwycięstwo [poz. 5], ‒ w t. 19: Złota strzała. Opowieść ze wstępem i zakończeniem. Przełożyły: A. Zagórska i J. Korniłowiczowa [poz. 21], ‒ w t. 20: Ocalenie. Opowieść z płytkiego morza [poz. 6].
30. J. Conrad: Wybór opowiadań. Przełożyły: A. Zagórska, H. Carroll-Najder. Opracował Z. Najder. Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk: Ossolineum 1972, LXXXV, 387 s. Biblioteka Narodowa II, 171.
W przekładzie A. Zagórskiej: Młodość [poz. 8]; Jądro ciemności [poz. 8]; Amy Foster [poz. 9]; Freja z Siedmiu Wysp. Opowieść o płytkich wodach [poz. 3].
31. J. Conrad: Opowiadania wybrane. Wyboru dokonał Z. Najder. Przełożyły: H. Carroll-Najder, K. Tarnowska, A. Zagórska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 458 s.
W przekładzie A. Zagórskiej: Młodość [poz. 8]; Jądro ciemności [poz. 8]; Amy Foster [poz. 9]; Falk [poz. 9].
32. J. Conrad: Dzieła wybrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987.
W przekładzie A. Zagórskiej: w t. 1: Szaleństwo Almayera [poz. 1]; Wyrzutek [poz. 14], ‒ w t. 2: Lord Jim. Opowieść [poz. 10], ‒ w t. 4: Ze wspomnień [poz. 11], ‒ w t. 5: Zwycięstwo [poz. 5]; Złota strzała. Przełożyły A. Zagórska i J. Korniłowiczowa [poz. 21], ‒ w t. 6: Ocalenie [poz. 6], ‒ w t. 7: Opowieści niepokojące [poz. 4]; Młodość [poz. 8]; Jądro ciemności [poz. 8]; Tajfun; Amy Foster [poz. 9]; Falk. Wspomnienia [poz. 9], ‒ w t. 8: Sześć opowieści [poz. 16]; Freja z siedmiu wysp [poz. 3].
33. J. Conrad: Jądro ciemności. Warszawa: Sen 1991, 119 s. Wydania następne: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1995; wydanie skrócone w oprac. A. Popławskiej. Kraków: Wydawnictwo Greg 2004, 96 s. Lektura. Wydanie z opracowaniem; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1995; [Warszawa]: Wydawnictwo MG 2015; Kraków: Cztery Strony 2016; Kraków: Wydawnictwo Literackie, Warszawa: Ringiel Axel Springer Polska 2017; Poznań: Wydawnictwo Ibis 2017; Warszawa: Bellona 2017.
Wydania elektroniczne:
E-booki: [Warszawa]: Wydawnictwo MG 2015, plik tekstowy w formacie PDF; pt. Heart of darkness = Jądro ciemności. [Kórnik]: Wydawnictwo Wymownia 2017, plik tekstowy w formacie PDF [tekst równolegle w języku angielskim i polskim]; Warszawa: Wydawnictwo Avia Artis 2017, plik w formacie PDF.
Omówienie:
B. KOC: Znaczenie powściągliwej wyobraźni w przekładach Josepha Conrada na podstawie przekładu „Heart of darkness”. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi” 2003 t. 13 [dot. m.in. przekładu A. Zagórskiej].
34. J. Conrad: Myśli niepokojące. [Aforyzmy]. Wybrał K. Tur. Na podstawie przekładu A. Zagórskiej, T. Tatarkiewiczowej, J. Miłobędzkiego, M. Boduszyńskiej-Borowikowej. Białystok: Łuk 1993, 51 s. Myśli i Sentencje.
35. J. Conrad: Wybór opowiadań. Wydanie 1 w tej edycji. Przełożyli: A. Zagórska, J. Lemański. Madrid: Club International del Libro 1999, 191 s.
W przekładzie A. Zagórskiej: Freja z Siedmiu Wysp. Opowieść o płytkich wodach [poz. 3].
36. J. Conrad-Korzeniowski: Wybór prozy. Przełożyły: H. Najder, K. Tarnowska, A. Zagórska. Wstęp i opracowanie: Z. Najder. Wrocław: OssolineumOssolineum 2015, CXXIII, 854 s. Biblioteka Narodowa II, 259.
W przekładzie A. Zagórskiej: Młodość [poz. 8]; Jądro ciemności [poz. 8]; Lord Jim. Opowieść [poz. 10].
LISTY W SPRAWACH PRZEKŁADOWYCH
1. [18 listów J. Conrada do A. Zagórskiej z lat 1920-1924 w:] J. Conrad: Listy. Wybór i opracowanie Z. Najder. Przekłady H. Carroll-Najder. Warszawa 1968.
2. B. Malinowski: Ogarnia mnie wówczas dziwny niepokój. (Pisane dla Panny Anieli Zagórskiej) = And then I feel a strange unrest. Letter to Aniela Zagórska in Zakopane [niewysłany list z 25 II 1913, rkps 22 s.]; H. WAYNE: Glosa do rękopisu Bronisława Malinowskiego „Pisane do Panny Anieli Zagórskiej” / Gloss to Bronisław Malinowski’s manuscript, To Miss Aniela Zagórska. Transkrypcja i opracowanie: D. Benedyktowicz, Z. Benedyktowicz. Przełożył M. Bańkowski. Komentarz: H. Wayne. Oryginał w: Archiwum London School of Economics, Malinowski Section I Diaries and Diary Notes; 1/6 Letter: Malinowski to Aniela Zagórska, 22 pages, end missing, 25 Feb 1913. „Konteksty” 1997 nr 3/4.
OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)
SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE
1. Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1964.
2. [E. GŁĘBICKA] E.G. W: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. T. 9. Warszawa 2004.
TŁUMACZ O SOBIE
A. ZAGÓRSKA: Kilka wspomnień o Conradzie. W: Wspomnienia i studia o Conradzie. Warszawa 1963, przedruk w: Conrad wśród swoich. Listy, dokumenty, wspomnienia. Warszawa 1996.
OMÓWIENIA
K. ZAGÓRSKA: Ze wspomnień o Conradzie. W: Conrad wśród swoich. Listy, dokumenty, wspomnienia. Warszawa 1996.
G. POTOCKI: Miss Aniela Zagórska. „Pologne Litteraire” 1934 nr 94/95.
M. CZAPSKA: Wspomnienie o Anieli Zagórskiej. „Tygodnik Powszechny” 1945 nr 29.
J. LECHOŃ. W: Straty kultury polskiej 1939-1944. T. 2. Glasgow 1945.
M. DĄBROWSKA: Aniela Zagórska. (Wspomnienie o najwybitniejszej tłumaczce Conrada). W tejże: Myśli o sprawach i ludziach. Warszawa 1956.
M. KUNCEWICZOWA: Odkrycie Patusanu. W: Conrad żywy. Londyn 1957, przedruk w tejże: Odkrycie Patusanu. Warszawa 1959.
A. GRZYMAŁA-SIEDLECKI: Aniela Zagórska. W tegoż: Nie pożegnani. Kraków 1972.
Z. NAJDER: Conrad w przekładach Anieli Zagórskiej. W: Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia. Księga druga. Wrocław 1975 [o błędach w przekładach].
G. KUBICA: Siostry Malinowskiego, czyli Kobiety nowoczesne na początku XX wieku. Kraków 2006. passim.