- /
- Osoby
- /
- NAPIERSKI Stefan
NAPIERSKI Stefan
NAPIERSKI Stefan
1899-1940
Właściwe imiona i nazwisko: Stefan Marek Eiger.
Kryptonimy: s.n.; S.N.; sn; sn.; stn.
Krytyk literacki, poeta, tłumacz.
Urodzony 15 marca 1899 w Warszawie; syn Bolesława Eigera, właściciela cementowni, i Diany z Silbersteinów, córki Markusa Silbersteina, zamożnego łódzkiego przedsiębiorcy żydowskiego pochodzenia. Uczył się w szkole Heleny Szalay-Skłodowskiej, następnie w Niemczech – w Berlinie i w szkołach Nadrenii oraz m.in. w Monachium, wreszcie w Gimnazjum Emiliana Konopczyńskiego w Warszawie, w którym zdał maturę. Znał język francuski, niemiecki i rosyjski. Od 1918 studiował filologię polską i niemiecką na Uniwersytecie Warszawskim. W 1919-20 odbył służbę wojskową i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, po czym kontynuował studia w 1920/21 i później w 1928. Podjął wówczas twórczość poetycką, prozatorską, aforystyczną, krytycznoliteracką, a także przekładową. Jako tłumacz debiutował w „Skamandrze” (Skamander) w 1921 przekładem Moreau. Dzieje żołnierza Klabunda [Alfreda Henschkego] (z. 4-9). Jego tłumaczenia ukazywały się m.in. w „Drodze” (Droga), „Kamenie” (Kamena), „Okolicy Poetów” (Okolica Poetów), „Pionie” (Pion), „Tygodniku Ilustrowanym” (Tygodnik Ilustrowany), „Epoce” (Epoka), „Naszym Przeglądzie” (Nasz Przegląd), „Kwartalniku Klasycznym” (Kwartalnik Klasyczny), „Wiadomościach Muzycznych i Literackich” (Wiadomości Muzyczne i Literackie), „Miesięczniku Literatury i Sztuki” (Miesięcznik Literatury i Sztuki), „Gazecie Polskiej” (Gazeta Polska), „Czasie” (Czas). W 1922 ożenił się z Ireną Tuwim, poetką i tłumaczką (rozstali się w 1930). Od 1924 współpracował z „Wiadomościami Literackimi” (Wiadomości Literackie), w których do 1934 prowadził dział recenzji poetyckich i zamieszczał omówienia nowości z poezji polskiej i zagranicznej, a sporadycznie także recenzje teatralne i filmowe (pod kryptonimem sn.). W 1937 kierował działem literackim „Buntu Młodych” (Bunt Młodych). W 1938-39 wydawał i redagował własny miesięcznik literacki Ateneum. Odbywał liczne podróże krajowe i zagraniczne, m.in. do Niemiec, Francji, Włoch, San Marino, Luksemburga. Będąc bibliofilem, stworzył cenny księgozbiór literatury polskiej i obcej. Po wybuchu II wojny światowej utracił cały majątek i znalazł się w bardzo trudnej sytuacji materialnej. Na początku 1940 został aresztowany i osadzony w więzieniu na Pawiaku. Wśród możliwych powodów aresztowania wymienia się m.in. jego przekład powieści pacyfistycznej Na Zachodzie bez zmian Ericha Marii Remarque’a. Został rozstrzelany prawdopodobnie 2 kwietnia 1940 w Palmirach pod Warszawą; pochowany na cmentarzu-mauzoleum zamordowanych w czasie II wojny światowej w Palmirach.
Archiwum tłumacza zostało zniszczone w czasie wojny. Pojedyncze zespoły znajdują się m.in. w Archiwum Ostapa Ortwina we Lwowie, Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie, Bibliotece Narodowej, Bibliotece IBL PAN oraz Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.
TWÓRCZOŚĆ PRZEKŁADOWA
1. [A. Henschke] Klabund: Moreau. Dzieje żołnierza. Poemat. Przekład autoryzowany S. Napierskiego. „Skamander” 1921 z. 4 s. 38-45; z. 5-6 s. 150-167; z. 7-8-9 s. 269-291. Wydanie osobne łącznie z: Klabund: Car Piotr. Powieść. Z upoważnienia autora przełożyli I. Berman i W. Broniewski. Warszawa: Rój 1930, 207 s.
Tytuł oryginału: Moreau. Roman eines Soldaten.
2. E.M. Remarque: Na Zachodzie bez zmian. Powieść. „Nasz Przegląd” 1929 nr 129-206. Wydanie osobne: Z upoważnienia autora przełożył S. Napierski. Warszawa: Rój 1930 [antydatowane 1929], 219 s. Wydania następne: wydanie 2 tamże 1930. Dzieła XX wieku; wydanie 1 [!] z posłowiem W. Szewczyka. [Katowice] Stalinogród: Śląsk 1956; wydanie 2 [!] ze wstępem W. Szewczyka tamże 1960. Biblioteka Karola Miarki, nr 2; wydanie 3 tamże 1960. Biblioteka Powszechna; wydanie 4 [powojenne] przejrzane i poprawione. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967. Powieści XX Wieku; wydanie 5 z posłowiem W. Szewczyka. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974. Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej; Kraków: Aramis 1989; wydanie 7 Warszawa: Czytelnik 1996; wydanie 1 w tej edycji z posłowiem S. Stabry. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1999. Biblioteka Klasyki; Warszawa: Porozumienie Wydawców 2001. Kanon na Koniec Wieku; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2003. Biblioteka Klasyki; Kraków: Mediasat Poland; Madryt: Mediasat 2004. Kolekcja Gazety Wyborczej, nr 3; wydanie 1 w tej edycji Poznań: Rebis 2004. Mistrzowie Literatury.
Wydanie elektroniczne:
Audiobook: Czyta H. Machalica. Warszawa: Zakład Wydawnictw i Nagrań Polskiego Związku Niewidomych 1990, 8 kaset dźwiękowych.
Tytuł oryginału: Im Westen nichts Neues.
Omówienia:
R. DZIERGWA: Die Rezeption und der Streit um den Roman „Im Westen nichts Neues“ von E.M. Remarque in der literarischen Öffentlichkeit des Vorkriegspolen, „Studia Germanica Posnaniensia” 1993 t. 20.
S. NAPIERSKI: O przekład Remarque’a. Do redaktora „Wiadomości Literackich”. „Wiadomości Literackie” 1929 nr 39 [List omawiający zaniedbania wydawcy przekładu].
3. R.M. Rilke: Elegie duinezyjskie. Przekład autoryzowany S. Napierskiego przy współpracy W. Hulewicza. Wstęp: M. Thalmann. Warszawa: F. Hoesick 1930, 40 s. Biblioteka Poetycka. Przedruk w: Poeci niemieccy. Liryki niemieckiej. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze J. Mortkowicza 1937, 173 s. Biblioteka Kameny, nr 11. Zob. poz. 7. Wydanie następne we fragmencie pt. Z „Elegii duinejskich”. [Grafika H. Stańska]. Anin: J.Z. Golski 1985, 8 s. Biblioteka Anińska Jerzego Zbigniewa Golskiego, nr 10.
Tytuł oryginału: Duineser Elegien.
Wydanie z 1985 zawiera fragment IX elegii duinejskiej. Tekst równoległy w języku polskim i niemieckim. Wydanie bibliofilskie.
Omówienie:
K. KUCZYŃSKA-KOSCHANY: Rycerz i Śmierć. O „Elegiach duinejskich” Rainera Marii Rilkego. Gdańsk 2010, passim.
4. S. Napierski: Od Baudelaire’a do nadrealistów. Szkice i przekłady z nowoczesnej literatury francuskiej. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933, 406 s. Wydanie następne: Wstęp krytyczny: J. Zięba. Wstęp biograficzny, opracowanie: E. Twardowska. Łódź: Wydawnictwo Biblioteka 2011.
Zawiera przekłady utworów następujących autorów: Ch. Baudelaire, J.A. Rimbaud, F. Jammes, P. Claudel, J. Cocteau, F. Divoire, B. Cendrars, G. Apollinaire, M. Jacob, P. Reverdy, L.P. Fargue, P. Éluard, T. Tzara.
Recenzje i omówienia:
[W. GORECKI] WIGO. „Gazeta Literacka” 1932/1933 nr 9.
Z. CZERNY. „Rocznik Literacki 1933” wyd. 1934.
J.E. SKIWSKI. „Wiadomości Literackie” 1933 nr 22.
[J. SZOKALSKI] J. SZ. „Kurier Poranny” 1933 nr 104.
C. TOPOR: Stefan Napierski. „Żagary” 1934 nr 3/4, passim.
5. W. Whitman: [Siedemdziesiąt pięć] 75 poematów. Przekład S. Napierskiego. [Przedmową poprzedził S. Helsztyński]. Warszawa, Kraków: J. Mortkowicz 1934, 152 s. Wydanie następne pt. Poezje. Toruń: C&T Editions 1996. Świat Poezji - Poezje Świata.
Recenzje i omówienia:
W. CHWALEWIK. „Rocznik Literacki 1934” wyd. 1935.
M. SKWARA: Krytyk w roli tłumacza (o wczesnych przekładach poezji Walta Whitmana). W: Przekładając nieprzekładalne. Materiały z I Międzynarodowej Konferencji Translatorycznej Gdańsk-Elbląg. Gdańsk 2000, passim.
M. SKWARA: „Polski Whitman”. O funkcjonowaniu poety obcego w kulturze narodowej. Kraków 2010, passim.
M. SKWARA: Polskie serie recepcyjne wierszy Walta Whitmana. Monografia wraz z antologią przekładów. Kraków 2014, passim.
6. Lirycy francuscy. T. 1-2. Warszawa: J. Mortkowicz 1936, 1937, 178 + 172 s.
Zawiera przekłady utworów następujących autorów: P. Aeschimann, F.P. Alibert, R. Allard, G. Apollinaire, L. Aragon, C. Arnauld, H. Arp, Th. de Banville, Ch. Baudelaire, J.M. Bernard, A. Bertrand, A. Breton, F. Carco, L. le Cardonnel, B. Cendrars, Ph. Chabaneix, R. Char, P. Claudel, J. Cocteau, Ch. Cros, T. Derème, M. Desbordes-Valmore, R. Desons, L. Deubel, F. Divoire, G. Duhamel, P. Éluard, F. Éon, Fagus, L.P. Fargue, A. France, J. Francis, J. Gasquet, A. Gide, M. de Guérin, G. d’Houville, P.J. Jouve, A. de Lamartine, V. Larbaud, C. de Lautréamont, Ch. van Lerberghe, P. Louÿs, S Mallarmé, Ch. Maurras, J. Max, F. Mazade, D. du Mélot, H. Michaux, J. Moréas, P. Morhange, V. Muselli, J.-A. Nau, G. de Nerval, C. de Noailles, J. Pellerin, M. du Plessis, P. Quillard, R. Radiguet, H. de Régnier, G. Ribemont-Dessaignes, J.-A. Rimbaud, P. Reverdy, G. Rodenbach, J. Romains, G. Rosey, P.-P. Roux, A. Samain, C. Sauvage, E. Signoret, P. Souchon, H. Spiess, A. Spire, J. Supervielle, R.de la Tailhède, P.-J. Toulet, P. Valéry, P. Verlaine, F. Vielé-Griffin, V. Renée.
Recenzje i omówienia:
H. ELZENBERG. „Rocznik Literacki 1936” wyd. 1937.
M. PIECHAL. „Pion” 1936 nr 49.
[T. SINKO] R. [Lirycy francuscy, liryka niemiecka]. „Kurier Literacko-Naukowy” 1936 nr 43, passim.
Z. BIEŃKOWSKI. „Kamena” 1937 nr 3-4.
K. CZACHOWSKI: Poeci ze „szkoły” Iwaszkiewicza. „Kurier Literacko-Naukowy” 1937 nr 36. passim.
H. MICHALSKI: Ceterum censeo. „Kultura” 1937 nr 9.
[T. SINKO] R. „Kurier Literacko-Naukowy” 1937 nr 32.
P. HULKA-LASKOWSKI. „Nowa Książka” 1938 nr 10.
7. Liryka niemiecka. [Antologia przekładów poezji niemieckojęzycznej]. [Przełożył i opracował] S. Napierski.
[T.] 1. Lublin: [b.w.] 1936, 216 s. Biblioteka Kameny, nr 5.
Zawiera przekłady utworów następujących autorów: F. Avenarius, G. Benn, R.G. Binding, H. Carossa, M. Dauthendey, Th. Däubler, S. George, J. Hart, F. Hebbel, M. Herrmann-Neisse, H. Hesse, H. von Hofmannsthal, F. Hölderlin, H. Kasack, E. Lasker-Schüler, D. von Liliencron, O. zur Linde, O. Loerke, M. Mell, A. Mombert, R. Pannwitz, A. Paquet, A. von Platen, R.M. Rilke, A. Schaeffer, R. von Schaukal, W. von Scholz, K. Spitteler, G. Trakl, K. Vollmoeller, A.T. Wegner.
T. 2. Poeci niemieccy. Liryki niemieckiej. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze J. Mortkowicza 1937, 173 s. Biblioteka Kameny, nr 11.
Zawiera przekłady utworów następujących autorów: A. von Arnim, C. Brentano, G. Büchner, J. von Eichendorff, S. George, J.W. von Goethe, F. Herbel, F. Hölderlin, L. Hölty, G. Keller, J. Kerner, F. Klopstock, N. Lenau, D. von Liliencron, F. von Matthisson, C.F. Meyer, R.M. Rilke, J. Gaudenz von Salis-Seewis, R.A. Schröder, C. Spitteler, T. Storm. Tu m.in.: G. Büchner: Leonce i Lena; J.W. Goethe: Prozerpina, Elpenor (fragment tragedii); R.M. Rilke: Elegie duinezyjskie.
Recenzje i omówienie:
W. BĄK. „Pion” 1936 nr 28.
[T. SINKO] R. [Lirycy francuscy, liryka niemiecka]. „Kurier Literacko-Naukowy” 1936 nr 43, passim.
K. CZACHOWSKI: Poeci ze „szkoły” Iwaszkiewicza. „Kurier Literacko-Naukowy” 1937 nr 36, passim.
M. JASTRUN: Przekłady z poetów niemieckich. „Wymiary” 1938 nr 5. Przedruk w tegoż: Poezja i rzeczywistość. Warszawa 1965.
A. RZECZYCA: Poeci niemieccy. „Pion” 1938 nr 9.
P. HULKA-LASKOWSKI. „Nowa Książka” 1939 nr 1.
G. RITZ: Iwaszkiewicz i przekłady z Georgego. Tłum. M. Łukasiewicz. „Literatura na Świecie” 1998 nr 3, passim [dot. przekładów poezji S. George’a autorstwa J. Iwaszkiewicza, W. Rolicz-Liedera i S. Napierskiego].
8. G. Büchner: Leonce i Lena. [Komedia w 3 aktach]. W: Poeci niemieccy. Liryki niemieckiej t. 2. Warszawa 1937 s. 130-163. Przedruk w: G. Büchner: Utwory zebrane. Warszawa 1956. Wystawienie: – teatralne: Reżyseria: I. Byrska. Kielce: Teatr im. S. Żeromskiego 1958, – telewizyjne: Reżyseria: W. Maryański. Teatr Telewizji 1991. Zob. poz. 7.
Wydanie elektroniczne:
E-book: Warszawa: Nowoczesna Polska [2015], plik tekstowy w formacie PDF. Dostępny w Internecie: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/leonce-i-lena [dostęp 30.09.2022].
Tytuł oryginału: Leonce und Lena.
Adaptacja radiowa: Adaptacja: K. Białek. Reżyseria: R. Tomaszewska. Polskie Radio 1957.
Wystawienia następne lub adaptacje przekładu – zob. na stronie internetowej: https://encyklopediateatru.pl/osoby/72072/stefan-napierski [dostęp 30.09.2022].
Omówienia:
M. SIERADZKA: Zur Übersetzung der deutschen komischen Wortspiele ins polnische am Beispiel der Komödie „Leonce und Lena” von Georg Büchner. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Seria Filologiczna. Językoznawstwo” 1997 z. 4.
9. J. von Eichendorff: Wiersze. W przekładzie K. Iłłakowiczówny, B. Lubosza, S. Napierskiego, Z. Przesmyckiego. Wybór: R. Kincel. Racibórz: Silesia 1990, 49 s.
Recenzja i omówienie:
E. ROSNER: Przypomnienie Eichendorffa. „Zwrot” 1991 nr 11.
H. BIAŁEK. „Acta Universitatis Wratislaviensis. Germanica Wratislaviensia” 1992 nr 95.
PRZEKŁADY NIEOPUBLIKOWANE
A. Strindberg: Eryk XIV. Dramat w 4 aktach. Przekład: [M. Eiger] S. Napierski, I. Tuwim. Powstanie przekładu 1930.
Informacja za: L. Schiller: Teatr ogromny. Warszawa 1961 s. 53. Brak danych o lokalizacji.
Tytuł oryginału: Erik XIV. Skådespel i fyra akter.
F. Wedekind: Demon ziemi. Dramat w 4 aktach. Powstanie przekładu ante 1940.
Informacja za: T. Terlecki: Stefan Napierski. W: Straty kultury polskiej. 1939-1944. T. 1. Glasgow 1945. Brak danych o lokalizacji.
Tytuł oryginału: Der Erdgeist.
OPRACOWANIA OGÓLNE (wybór)
SŁOWNIKI I BIBLIOGRAFIE
K. WYKA. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 6. Wrocław 1989.
I. MACIEJEWSKA. W: Literatura polska w okresie międzywojennym. T. 3. Kraków 1993.
[A. SZAŁAGAN] A.Sz. W: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. T. 6, 10 (Uzupełnienia). Warszawa 1999, 2007.
A. BIERNACKI. W: Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000.
OMÓWIENIA
J. DOMAGALSKI: Szklarz: o twórczości powieściopisarskiej i aforystycznej Stefana Napierskiego. Kraków: Universitas 2013, 214 s.
S. NAPIERSKI: Wiersze wybrane. Wybrał i oprac. P. Hertz. Wspomnieniami opatrzyli J. Andrzejewski, P. Hertz, S. Pollak, T. Terlecki, A. Ważyk. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 331 s.
K.W. ZAWODZIŃSKI: Outsiderzy i maruderzy. „Przegląd Współczesny” 1933 nr 133. Przedruk w tegoż: Wśród poetów. Kraków 1964.
P. HERTZ: Rozmowa z cieniem. Szkic krytyczny. „Kamena” 1938 nr 5.
S. PIĘTAK: Kibic. W tegoż: Portrety i zapiski. Warszawa 1963.
W.P. SZYMAŃSKI: Pragnął napisać siebie. O Stefanie Napierskim. „Tygodnik Powszechny” 1963 nr 1.
K.A. JAWORSKI: W kręgu Kameny. Lublin 1965, passim.
W.P. SZYMAŃSKI: Oblicze współczesnego Europejczyka. O Stefanie Napierskim. W tegoż: Outsiderzy i słowiarze. Wrocław 1973.
S. BARAŃCZAK: Die künstlerische Übersetzung als „selbständiges" und als „gebundenes“ Interpretationsobjekt. Randbemerkungen zu einigen polnischen Übersetzungen Gottfried Benns. [Przekład:] A. Haardt. „Die Welt der Slaven” (Wiesbaden) 1978 nr 1.
A. GÓRSKA: Georg Trakl po polsku, czyli sposoby łamania szyfru. „Między Oryginałem a Przekładem” 1995 z. 2.
J. DOMAGALSKI: Marek Eiger - Stefan Napierski. „Pamiętnik Literacki” 2008 z. 2.
W. MARYJKA: „Przybywaj, ogniu!” Szkic o historii polskich tłumaczeń dzieł Friedricha Hölderina. „Konteksty” 2020 nr 10.
NAPIERSKI Stefan
1899-1940
Prénoms et nom réels : Stefan Marek Eiger.
Cryptonymes: s.n. ; S.N. ; sn; sn. ; stn.
Critique littéraire, poète, traducteur.
Né le 15 mars 1899 à Varsovie, il est le fils de Bolesław Eiger, propriétaire de cimenteries, et de Diane née Silberstein, la fille de Markus Silberstein, un entrepreneur aisé d’origine juive établi à Lodz. Il fréquente l’école de Helena Szalay-Skłodowska, il poursuit son éducation en Allemagne (notamment à Berlin, en Rhénanie, à Munich) et il obtient son diplôme de baccalauréat au Gymnase Emilian Konopczyński à Varsovie. Il parle le français, l’allemand et le russe. À partir de 1918, il étudie la philologie polonaise et la philologie allemande à l’Université de Varsovie. Dans les années 1919-1920, il fait son service militaire et participe à la guerre polono-bolchévique ; il poursuit ses études en 1920/21, puis en 1928. Il écrit des poésies, de la prose, des aphorismes, il est critique littéraire et traducteur. Il fait ses débuts de traducteur dans la revue « Skamander » en 1921, avec sa traduction de l’ouvrage de Klabund [Alfred Henschke] Moreau. Roman eines Soldaten (cahiers 4-9). Ses traductions paraissent dans des revues telles que : « Droga », « Kamena », « Okolica Poetów », « Pion », « Tygodnik Ilustrowany », « Epoka », « Nasz Przegląd », « Kwartalnik Klasyczny », « Wiadomości Muzyczne i Literackie », « Miesięcznik Literatury i Sztuki », « Gazeta Polska », « Czas ». En 1922, il se marie avec Irena Tuwim, poétesse et traductrice (ils se séparent en 1930). À partir de 1924, il collabore avec la revue « Wiadomości Literackie » où il dirige la section des recensions poétiques et publie des comptes-rendus des nouveautés en poésie polonaise et étrangère, plus ponctuellement, il publie aussi des recensions théâtrales et filmiques (sous le pseudonyme sn.), jusqu’en 1934. En 1937, il dirige la section littéraire de la revue « Bunt Młodych ». Dans les années 1938-1939, il édite et rédige sa propre revue mensuelle de littérature « Ateneum ». Il voyage beaucoup, en Pologne et à l’étranger, notamment en Allemagne, en France, en Italie, à Saint-Marin, au Luxembourg. Bibliophile, il crée une collection importante de littérature polonaise et étrangère. Après le déclenchement de la Seconde Guerre mondiale, il perd tous ses biens et se retrouve dans une situation matérielle précaire. Au début de 1940, il est arrêté et détenu à la prison de Pawiak. Parmi les raisons possibles de son arrestation, on cite sa traduction du roman pacifiste d’Erich Maria Remarque À l’Ouest, rien de nouveau [Im Westen nichts Neues]. Il est fusillé probablement le 2 avril 1940 à Palmiry près de Varsovie. Il est enterré au cimetière-mausolée des personnes assassinées pendant la Seconde Guerre mondiale à Palmiry.
Les archives du traducteur sont détruites pendant la guerres. Des documents isolés se trouvent notamment aux Archives Ostap Ortwin à Lvov, à la Bibliothèque Jagellonne [Biblioteka Jagiellońska] à Cracovie, à la Bibliothèque Nationale [Biblioteka Narodowa], à la Bibliothèque de l’Institut de la recherche littéraire de l’Académie polonaise des sciences [Biblioteka IBL PAN] ainsi qu’au Musée de la littérature Adam Mickiewicz [Muzeum Literatury im. A.Mickiewicza] à Varsovie.
NAPIERSKI Stefan
1899-1940
Eigentlicher Vor- und Nachname: Stefan Marek Eiger.
Kryptonyme: s.n.; S.N.; sn; sn.; stn.
Literaturkritiker, Dichter, Übersetzer.
Geboren am 15. März 1899 in Warschau; Sohn von Bolesław Eiger, Eigentümer einer Zementfabrik, und von Diana Silberstein, Tochter von Markus Silberstein, einem vermögenden Unternehmer aus Łódź jüdischer Herkunft. Er besuchte Schulen in Warschau (von Helena Szalay-Skłodowska), später in Deutschland in Berlin, im Rheinland und u. a. in München sowie letztendlich das Gymnasium von Emilian Konopczyński in Warschau, wo er die Matura bestand. Er beherrschte Französisch, Deutsch und Russisch. Ab 1918 studierte er polnische und deutsche Philologie an der Universität Warschau [Uniwersytet Warszawski]. In den Jahren 1919-20 machte er seinen Militärdienst und nahm am Polnisch-Sowjetischen Krieg teil, danach setzte er seine Studien 1920-21 und später 1928 fort. Er begann damals Gedichte, Prosa, Aphorismen und Literaturkritiken zu schreiben, ebenso wie zu übersetzen. Als Übersetzer debütierte er 1921 in der Zeitschrift „Skamander“ mit einer Übertragung des Romans Moreau. Geschichte eines Soldaten (Heft 4–9) von Klabund [eig. Alfred Henschke]. Seine Übersetzungen erschienen u. a. in den Zeitungen und Zeitschriften „Droga”, „Kamena“, „Okolica Poetów“, „Pion“, „Tygodnik Ilustrowany“, „Epoka“, „Nasz Przegląd“, „Kwartalnik Klasyczny”, „Wiadomości Muzyczne i Literackie”, „Miesięcznik Literatury i Sztuki”, „Gazeta Polska” und „Czas”. 1922 heiratete er die Lyrikerin und Übersetzerin Irena Tuwim (sie trennten sich 1930). Ab 1924 arbeitete er mit der Zeitschrift „Wiadomości Literackie“ zusammen, wo er bis 1934 die Lyrik-Rezensionen betreute und Besprechungen neuer polnischer und ausländischer Poesie sowie (unter dem Pseudonym sn.) sporadisch auch Film- und Theaterrezensionen veröffentlichte. 1937 leitete die Literaturabteilung der Zeitschrift „Bunt Młodych“. In den Jahren 1938-39 gab er die von ihm auch redigierte literarische Monatsschrift „Ateneum“ heraus. Er unternahm zahlreiche Reisen in Polen und ins Ausland, u. a. nach Deutschland, Frankreich, Italien, San Marino oder Luxemburg. Als Bibliophiler schuf er eine wertvolle Büchersammlung polnischer und ausländischer Literatur. Nach Ausbruch des Zweiten Weltkriegs verlor Napierski sein gesamtes Vermögen und befand sich in einer sehr schwierigen materiellen Situation. Anfang des Jahres 1940 wurde er festgenommen und im Pawiak-Gefängnis inhaftiert. Als einer der möglichen Gründe für die Verhaftung wird u. a. seine Übersetzung von Erich Maria Remarques pazifistischem Roman Im Westen nichts Neues genannt. Er wurde wahrscheinlich am 2. April 1940 in Palmiry bei Warschau erschossen und ist auf dem dortigen Friedhof, in einer Gedenkstätte für die während des Zweiten Weltkriegs in Palmiry Erschossenen, beigesetzt.
Das Archiv des Übersetzers wurde während des Krieges vernichtet. Vereinzelte Einheiten befinden sich u. a. im Ostap-Ortwin-Archiv in Lviv [Archiwum Ostapa Ortwina we Lwowie], in der Jagiellonen-Bibliothek in Krakau [Biblioteka Jagiellońska w Krakowie], der Nationalbibliothek [Biblioteka Narodowa], der Bibliothek des Instituts für Literaturforschung an der Polnischen Akademie der Wissenschaften (IBL) [Biblioteka IBL PAN] sowie im Adam-Mickiewicz-Literaturmuseum in Warschau [Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie].
NAPIERSKI Stefan
1899-1940
Riktiga förnamn och efternamn: Stefan Marek Eiger.
Kodnamn : s.n.; S.N.; sn; sn.; stn.
Litteraturkritiker, poet, översättare.
Född den 15 mars 1899 i Warszawa; son till Bolesław Eiger, ägare till cementföretaget, och Diana, född Silberstein, dottern till Markus Silberstein, en förmögen företagare av judisk ursprung från Łódź. Han läste vid Helena Szaley-Skłodowska-skolan, och senare i Tyskland / i Berlin och i skolorna i Rhenlandet samt bl.a. i München, och slutligen vid Emilian Konopczyński-gymansiet i Warszawa, där han tog gymnasieexamen. Han kunde franska, tyska och ryska. Från 1918 studerade han polska och tyska vid universitetet i Warszawa. 1919–1920 gjorde han militärtjänst och deltog i det polsk-sovjetiska kriget. Därefter fortsatte han med studierna under läsåret 1920/21 samt senare 1928. Det var då han började författa dikter, prosa och aforismer, samt arbeta som litteraturkritiker och översättare. Som översättare debuterade han i ”Skamander” 1921 med en översättning av Moreau. Roman eines Soldaten [Moreau. Dzieje żołnierza] av Klabund [Alfred Henschke] (h. 4-9). Hans översättningar publicerades bl.a. i ”Droga”, ”Kamena”, ”Okolica Poetów”, ”Pion”, ”Tygodnik Ilustrowany”, ”Epoka”, ”Nasz Przegląd”, ”Kwartalnik Klasyczny”, ”Wiadomości Muzyczne i Literackie”, ”Miesięcznik Literatury i Sztuki”, ”Gazeta Polska” och ”Czas”. 1922 gifte hans sig med Irena Tuwim, poet och översättare (de skildes 1930). Från 1924 samarbetade han med ”Wiadomości Literackie”, där han ansvarade för delen med poesi recensioner och publicerade artiklar om polska och utländska poesinyheter, sporadiskt även teater- och filmrecensioner (under kodnamnet sn.). 1937 ansvarade han för litteraturdelen i ”Bunt Młodych”. 1938-1939 gav han ut och redigerade den egna litterära månadstidskriften ”Ateneum”. Han reste mycket både i Polen och utomlands, bl.a. till Tyskland, Frankrike, Italien, San Marino och Luxemburg. Som bibliofil skapade han en värdefull boksamling med både polska och utländska böcker. Efter andra världskrigets utbrott förlorade han hela sin egendom och befann sig i en svår ekonomisk situation. I början av 1940 häktades han och fängslades i Pawiak-fägelset. Bland möjliga grunder för häktningen nämner man bl.a. hans översättning av den pacifistiska romanen På västfronten intet nytt [Im Westen nichts Neuess; Na Zachodzie bez zmian] av Erich Maria Remarque. Han avrättades genom skjutning troligtvis den 2 april 1940 i Palmiry utanför Warszawa; han ligger begraven på kyrkogården i Palmiry, på minnesplatsen över de mördade under andra världskriget.
Översättarens arkiv förstördes under andra världskriget. Enstaka delar finns bl.a. i Ostap Ortwin arkivet i Lwów (numera Lviv, Ukraina), Jagiellonska biblioteket i Kraków, Nationalbiblioteket, biblioteket vid Institutet för litteraturforskning vid Polska vetenskapsakademin [Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, IBL PAN] samt i Adam Mickiewicz’ litteraturmuseum i Warszawa.